Een autist, een fantast en een man met een midlifecrisis. Allemaal loser-films #IFFR 2017

Het International Film Festival Rotterdam onderscheidt zich van andere festivals door niet mainstream te zijn. De vertoning van commerciële Hollywoodfilms zijn dan ook op één hand te tellen. De meeste IFFR-films zijn serieuze films waarin personages tobben met de werkelijkheid. ‘De loser’ is een dankbaar thema; mislukkelingen die in veel gevallen ongewenst gedrag vertonen. Hun acties veroorzaken allerlei problemen voor zichzelf en voor hun omgeving. Het filmprogramma VPRO Big Screen van IFFR 2017 bevatte veel loser-films. Drie loser-films zijn er uitgelicht: een met een autist, een fantast en een man met een midlifecrisis.

Lemon

Lemon

Als eerste de Amerikaanse debuutfilm Lemon van Janicz Bravo. Een tragikomische film a la ‘Woody Allen’ met joodse humor en de nodige neurosen. De veertigjarige Isaac Lachmann is hier de loser. Als hij verlaten wordt door zijn blinde vriendin komt hij zichzelf onplezierig tegen. Hij is als regisseur verbonden aan een theatergroep. Wanneer blijkt dat zijn regieassistent Alex succesvol is in de professionele ‘showbusiness’ wordt hij jaloers. Het enige dat Isaac heeft bereikt is model staan in reclamecampagnes over ziektes. Daarnaast heeft hij ook geen geld; hij wordt financieel onderhouden door zijn ouders.

Isaac vertoont op een gegeven moment steeds meer curieus gedrag. Uit jaloezie spuit hij de auto van collega Alex vol met verf. Heel krampachtig krijgt hij een ‘date’ met donkere vrouw. Gênant staat hij op haar BBQ-feestje uitleg te geven over de moeilijke positie van de zwarte bevolking in de maatschappij. Dat hij zo onaangepast is kan je hem bijna niet kwalijk nemen. Want als je zijn ouders en familie ziet, herken je bij hen dezelfde autistische neurotische trekjes. Lemon bevat flauwe pies- en poepgrappen en dat verdoezelt de boodschap: dat je, als je faalt, je leven opnieuw moet uitvinden.

Familie Life

Family Life

In de film Family life van de Chileense regisseurs Alicia Scherson en Cristián Jiménez zien we een loser van het type uitvreter en fantast. In deze meer dramatische dan komische film gaat het over Martín die op het huis past van zijn verre neef Bruno, die met vrouw en kind lang op vakantie gaat. Tegen de verwachtingen in begint de film met een schets van het familieleven van Bruno. Het lijkt allemaal pais en vree.

Van Martín weten we weinig. Zijn vader is net overleden en bij wijze van erfenis heeft hij fotoboeken meegenomen. Werken doet hij niet, maar we zien hem wel veel roken en drinken. Hij heeft maling aan het huis waarop hij moet passen.

Zodra Martín de kwijtgeraakte poes moet zoeken ontmoet hij de alleenstaande moeder Paz. Hun aanvankelijk alleen seksuele relatie groeit al snel uit tot een serieuze relatie. Maar Martín liegt. Hij doet alsof hij gescheiden is en de woning en de gezinsfoto’s van hemzelf zijn. Nog voordat Bruno en zijn gezin terugkomen is Martín gevlogen, het huis achtergelaten als een puinhoop. De leugenpraatjes en de ongemakkelijke situaties zijn pijnlijk grappig. Ondanks het overtuigende acteerwerk zet Family Life je niet aan tot denken. Hooguit weet je dat een loser die de boel bedondert, niet meer te vertrouwen is en geestelijke bijstand nodig heeft.

Pop Aye

Pop Aye

Op het eerste gezicht is architect Thana in de Thaise film Pop Aye van Kirsten Tan geen loser. Maar hij lijdt aan een midlifecrisis. Aanleiding hiervoor zijn problemen op zijn werk. Zijn architectenbureau, waar zijn zoon nota bene de scepter zwaait, keurt zijn werkvoorstellen af. Als hij ook merkt dat zijn vrouw weinig interesse in hem toont, raakt hij teleurgesteld in het leven. Hij richt zijn aandacht op een olifant die hij steeds ziet rondlopen in de stad Bangkok. In hem herkent hij de olifant Pop Aye uit zijn jeugd waarmee hij als jongetje op het Thaise platteland opgroeide. Hij koopt de olifant en neemt hem mee naar huis. Maar als de olifant zijn tuin verwoest en in zijn huis komt, wordt Thana door zijn vrouw het huis uit gezet. Hij besluit het die naar zijn geboortedorp terug te brengen.

In deze grappige soms absurdistische ‘pelgrims’-roadmovie komt van alles op zijn pad. Zo belandt hij uitgeput bij de armzalige hut van een landloper. Deze arme man vertelt een verhaal over de mensen die hij is kwijtgeraakt, zoals zijn vroegere vriendinnetje. Thana helpt hem gul. De zwerver komt echter door een scooterongeval om het leven, toevalligerwijs net op dezelfde weg waarover later Thana arriveert. Het leven is hier absurdistisch.

Thana wordt door politieagenten aangehouden. Hij heeft geen vergunning voor Pop Aye en wordt de grens over gezet. De corrupte bureaucratische Thaise agenten worden hier hilarisch neergezet door de geëngageerde regisseuse. Uiteindelijk komt hij met Pop Aye aan in zijn oude dorp, wat geen dorp meer blijkt te zijn, maar hoogbouw met flats. Pop Aye is een warme film zonder sentimenteel te worden. Een hoopgevend verhaal over mededogen en doelen stellen. Terecht winnaar van de VPRO Big Screen Award 2017.