Kracht van de eenvoud

In de peutervoorstelling ‘Pim Pam Paars’ komen vierkante, driehoekige en ronde vormen in basis kleuren tevoorschijn tegen een zwart achterdoek. Het resultaat is grappig mimetheater. Het wordt gemaakt en gespeeld door Suzanne Bakker en Rianne Meboer. Het duo liet zich inspireren door abstracte kunst en het televisieprogramma ‘Tik Tak’.

Beide kunstenaars zijn verbonden aan Theaterstraat, een collectief van theatermakers. Theaterstraat ontwikkelt diverse kunstprojecten voor, over en met mensen uit Amsterdam-Noord. Rianne Meboer is naast actrice ook regisseuse en geeft theaterles op middelbare scholen, onder meer in de Bijlmer. ,,We wilden allebei iets doen met abstracte kunst”, zegt Meboer. ,,Ook wilden we graag een voorstelling maken voor heel jonge kinderen.”

In ‘Pim Pam Paars’ spelen simpele vormen in basic kleuren de hoofdrol. ,,Stel je puur een rood rondje voor dat tevoorschijn komt uit een zwart decor of een blauw vierkant wat ergens vandaan getrokken wordt. Peuters zitten nog in de fase van abstract denken. Die hoeven niet per se een verhaaltje.”

Twee turven hoog

Voor expertise over peutertheater zijn de artiesten een samenwerking aangegaan met het kinderfestival in Almere ‘Twee turven hoog’. ,,We hebben expres in peuterspeelzalen in Amsterdam-Noord gerepeteerd; voor de ogen van onze doelgroep. We hadden toen vragen als: Wanneer ik een geluid maak, vinden ze dat dan überhaupt wel leuk? Kruipen ze niet weg omdat het saai is? Deze doelgroep was heel nieuw voor ons.”
‘Pim Pam Paars’ is geïnspireerd op kunstwerken van moderne schilders als Kazimir Malevitsj en Wassily Kandinsky, en het kinderprogramma ‘Tik Tak’.
,,De vormgeving komt deels voort uit onze eigen liefde voor de kunst van deze schilders. Zij werken met primaire kleuren. Mondriaan doet dat ook, maar die is weer heel rigide; heel strak. Terwijl bij Wassily Kandinsky de schilderijen lijken te bewegen als je ernaar kijkt.”

In de voorstelling spelen Bakker en Meboer ook twee museumbezoekers die kijken naar kunst en doen alsof ze er verstand van hebben. ,,Je maakt een voorstelling als deze voor de kinderen en de ouders. De scène van kijken naar kunst begrijpen ouders heel goed en die vinden dat dan heel komisch. De kleine kinderen vinden de geluiden dat we maken als we naar kunst kijken weer heel grappig.”

Tik Tak

De inspiratie van het programma ‘Tik Tak’ (1981-1991) heeft een andere oorsprong. De Belgische televisiemaker Mil Lenssens zag hoe gebiologeerd zijn peuterkind naar de lottotrekking keek. ,,Hij maakte toen dit programma met korte clipjes afgewisseld met geometrische vormpjes: het Tangram-idee; figuurtjes die telkens iets anders vormen. Vrij eenvoudig in beweging en elementair in vorm. En rustgevend.” Er wordt een vergelijking getrokken met het BBC-kinderprogramma de ‘Teletubbies’. ,,Daar is de zon de zon en kent elke aflevering een verhaallijn; die heeft ‘Tik Tak’ niet. Zo zijn er in ‘Pim Pam Paars’ net als in ‘Tik Tak’ meer scènes die slechts een beweging of een beeld laten zien. Het stelt niet veel voor, maar je kunt daardoor wel je eigen emotie of fantasie gebruiken. Het is ook wetenschappelijk bewezen dat juist abstracte kunst een hele positieve bijdrage heeft op ontwikkeling van jonge kinderen.”

Meboer gelooft in de kracht van de eenvoud. ,,Je kunt ook genieten van simpele vormen en kleuren. Peuters komen al heel vroeg in aanraking met de IPad en ze zien drukke televisieprogramma’s waarin alles snel moet bewegen. Zonder te willen moraliseren durf ik wel te zeggen dat kinderen zo het gevoel verliezen te mogen te vertragen en zich te vervelen. Kinderen mogen rust voelen. Als je je kind niet leert dat het zijn aandacht ook kan vasthouden op iets eenvoudigs, dan lukt dat later ook niet. Het mooie van een theatervoorstelling is dat je niet kan weg zappen, je kunt ons niet uitzetten. Op toneel zijn we er honderd procent voor de kinderen en ouders. Je hoeft dus 45 minuten lang alleen maar te kijken.”

Na afloop van de voorstelling kunnen kinderen op het podium nog spelen met vormen die speciaal voor hen gemaakt zijn. ,,Ze gaan de driehoeken of vierkanten stapelen of verplaatsen. Soms gaan ze er ook op staan! We zijn telkens verbaasd hoe lang kinderen bijvoorbeeld met een vierkant kunnen spelen. Het heeft geen oogjes, het geeft geen licht en het maakt geen geluid. Maar als een kind naar huis moet, dan wil het soms het simpele vierkant bij het weggaan niet loslaten. Wat dat betreft is onze boodschap dan wel geslaagd.”

Peutervoorstelling ‘Pim Pam Paars’.  Spel en concept door Suzanne Bakker en Rianne Meboer. Regieadvies: Paul van der Laan en Tjebbe Roelofs. www.vanaf2.nl