Hannes Minnaar klaart mist in je hoofd

Voor iedereen was het afgelopen maanden een rare tijd, ook voor concertpianist Hannes Minnaar. Studeren voor zijn concerten was niet nodig want alles werd afgelast. Hij vulde zijn tijd met onder meer met het spelen van de ‘Goldbergvariaties’ van Johann Sebastian Bach. Hij omarmde deze louterende muziek en besloot vanaf 1 juli een concerttour te organiseren in verschillende kerken door heel Nederland. Zo ook in Naarden.  Voorafgaand aan de ‘Goldbergvariaties’ speelt Minnaar een nieuwe compositie van Daan Manneke: ‘Gedanken zu Bach’.

Aan het begin van de Covid-19-uitbraak was er ook in huize Minnaar in Nederhorst den Berg even lichte paniek. ,,Veel concerten en recitals vielen uit, waaronder twee in het Concertgebouw met radio opnames. Het enige wat bleef staan waar ik voor kon studeren, was een geplande cd-opname met Schumann, Ravel en een nieuw stuk van Robert Zuidam. Ik heb twee jonge kinderen en die konden niet naar de opvang. We moesten ze zelf bezighouden. Er waren dus geen zeeën van tijd om te studeren.” Toch raakte hij als ieder ander gewend aan de lockdown. ,,Maar ik had er geen behoefte aan om zelf muziek online te zetten. Een concertje opnemen met huis-, tuin- en keukenapparatuur en slechte akoestiek, daar zou ik nooit gelukkig van worden.”

Goldbergvariaties

Hannes Minnaar (1984) speelt de ‘Goldbergvariaties’ al vanaf zijn vijftiende en dit meesterwerk is nooit uit de buurt geweest van zijn vleugel. ,,Tijdens de lockdown begon ik dit werk op een gegeven moment te spelen en ik kon er niet meer mee ophouden.” Voor hem bevat deze fantastische muziek een logica die je in vervoering brengt. ,,Het zorgde ervoor dat die mist in mijn hoofd en om me heen opklaarde. Ik moest mij hieraan vastgrijpen.”

De ‘Goldbergvariaties’ (1741) bestaan uit een instrumentale aria waarover Bach dertig ‘klaviervariaties’ schreef. Er bestaan tientallen opnames van dit werk maar het wordt weinig live uitgevoerd. Minnaar heeft het wel enkele malen met publiek gespeeld. ,,Het is in veel opzichten een moeilijk stuk. Het is namelijk oorspronkelijk geschreven voor een klavecimbel met twee klavieren. Zo speel je de twee handen elk op hun eigen klavier. Dat zorgt ervoor dat je veel minder met je vingers in de knoop komt dan wanneer je het op één klavier speelt. Bovendien klinkt een klavecimbel anders dan een piano. Een klavecimbel is een boventoonrijk instrument waarvan alle tonen identiek in volume klinken. Bij een toon van een piano is het meer: wat haal ik naar boven en welke verberg ik.”

Daan Manneke

De concertpianist is Bachliefhebber en hij gaf Daan Manneke (1939) dan ook de opdracht de compositie ‘Gedanken zu Bach’ te schrijven. De aanleiding was de zesdelige pianocyclus ‘Grote Archipel’, die de Bredase componist ter gelegenheid van zijn eigen tachtigste verjaardag had geschreven. Eén van die zes stukken van die cyclus bevat citaten uit een koraal van Bach. ,,Ik vroeg hem of hij een soortgelijk stuk wilde componeren als prelude voor de ‘Goldbergvariaties’. Dat idee vond Manneke in eigen woorden ‘blasfemisch’, maar hij stemde er toch mee in!”

‘Gedanken zu Bach’ bestaat uit zes delen in acht minuten. De ondertitel is een verwijzing naar Bachs cantate BWV 26: ‘Ach wie flüchtig, ach wie nichtig’. ,,Dat is een koraal dat gaat over de nietigheid en vergankelijkheid van het leven. Je kunt het natuurlijk geen coronamuziek noemen, maar het is wel erg actueel. In het midden zit een trieste aria en het grootse slotakkoord zorgt ervoor dat het naadloos overgaat in de ‘Goldbergvariaties’. Dit stuk is een soort amuse.”

www.hannesminnaar.com