A Christmas Carol is een moment van bezinning

Verscholen in het centrum van Laren ligt het intieme Dickenstheater van schrijver Else Flim en Charles Dickens-acteur Aad Kok. Met glasplaten en een toverlantaarn maakt dit duo toneelvoorstellingen met de verhalen van de Engelse schrijver Charles Dickens (1812-1870). Voor december staat – uiteraard – ‘A Christmas Carol’ op het programma.

Uit heel Nederland en soms uit België komen Dickens-liefhebbers om te genieten van de readings (voordrachten) van het Larense Dickenstheater. ,,De fascinatie voor de toverlantaarn is begonnen bij Annet Duller, een vriendin van ons”, zegt Else Flim. ,,Zij is een bekende lantaarnist. Annet had een aantal beeldverhalen van Dickens op glasplaat en zij zocht een nieuwe acteur. Zij wist dat Aad beroepsmatig wereldwijd lezingen gaf en ik regisseur en dramaturg ben. Zo is onze samenwerking begonnen. Volgend jaar bestaan we tien jaar.”

Historie van Dickens

Beiden gingen zich verdiepen in werk en leven van Dickens. ,,Aad onderzocht de historie van Dickens en het visueel entertainment in de negentiende eeuw.  Ik vertaal en bewerk de originele teksten tot toneelvoorstellingen. Annet heeft mij opgeleid tot lantaarnist en nu bedien ik ook de toverlantaarn.” Het duo wordt telkens in het binnen- en buitenland uitgenodigd voor het geven van lezingen en voorstellingen. In 2016 wonnen zij een prestigieuze onderzoekprijs van The Magic Lantern Society USA & Canada in Amerika.

Flim vertelt dat Dickens een groot Engels schrijver was en dat hij reeds bij leven een beroemdheid was die te vergelijken is met een popster van nu. ,,Hij is heel erg beroemd geworden met zijn boeken, maar ook vanwege zijn solo-optredens. Mensen stonden in de rij om zijn readings mee te maken. Tijdens zo’n public reading vertolkte hij delen uit zijn boeken. Hij speelde dan alle personages uit een verhaal.” Over de manier waarop hij dat deed zijn getuigenverklaringen vastgelegd van toeschouwers en recensenten. ,,Daar heb ik een studie van gemaakt. De specifieke mimiek en gebaren die Dickens toen maakte heb ik verwerkt in de teksten die Aad nu weergeeft. Hij doet dat geweldig.”

Scrooge

Beroemde verhalen van Dickens zijn de romans ‘Oliver Twist’ en ‘David Copperfield’. Heel bekend is het kerstverhaal ‘A Christmas Carol’, dat gaat over de vrekkige zakenman Ebenezer Scrooge die tijdens kerstnacht wordt bezocht door drie geesten: een uit het verleden, een uit het heden en een van de toekomst. Scrooge komt die nacht tot inzicht en wordt een beter mens. ,,Belangrijk in zijn werk is dat Dickens kritiek uitte op de politiek in Engeland. Hij stelde de misstanden in weeshuizen en in de armenzorg aan de kaak. Verbeterde wetgeving was het gevolg.”
Ieder jaar komen mensen terug voor het zien van ‘A Christmas Carol’. ,,Een bezoeker vertelde: ‘Vroeger gingen we naar de kerk voor een moment van bezinning en nu vinden we dat in dit verhaal.’  Het is dan ook een aangrijpend verhaal. Je ziet in de zaal dat mensen ontroert raken en blij worden met de goede afloop.”

‘A Christmas Carol’ van Charles Dickens door het Dickenstheater. Voor verdere informatie:  www.dickenstheater.nl

 

Gorters poëzie is vernieuwend

‘Een nieuwe lente en een nieuw geluid’ is de eerste regel uit het gedicht ‘Mei’ van Herman Gorter.  Een monumentaal gedicht, maar Gorter schreef meer. Met de voorstelling ‘Kom zijn liefste’ zet collectief Het Feest der Poëzie deze Hollandse dichter in het middelpunt.

De Amsterdammer Simon Mulder is oprichter en artistiek leider van Feest der Poëzie. De stichting organiseert voorstellingen met voordracht en muziek en richt zich op dichtkunst, boekdrukkunst en literatuurgeschiedenis. Mulder is voordrachtkunstenaar en heeft net als Herman Gorter (1864-1927) klassieke talen gestudeerd. Hij geeft zelfs les in deze oude talen aan Het Lyceum in Rotterdam.

Zonder versterking

,,Voordrachtskunstenaar is een vergeten ambacht”, vertelt Simon Mulder. ,,De voordrachtskunstenaar Albert Vogel jr. heeft eens gezegd: ‘een acteur beeldt uit en de voordrachtskunstenaar roept op’. Je speelt geen rol maar je staat wel in dienst van de tekst.” Een voordracht behoeft een bepaalde techniek. ,,Sommige teksten worden aangezet gesproken. Het moet verstaanbaar en begrijpelijk zijn voor de luisteraar. Zonder versterking komt de tekst het beste tot zijn recht.”

Gorter, die een aantal jaren in Bussum woonde, behoorde tot de literaire beweging de Tachtigers (ca 1880-1894). ,,Zij wilden vernieuwing van de literatuur en af van de ‘domineedichters’ die alleen nette gedichten maakten voor God, koning en vaderland. De poëzie van de Tachtigers ging over individuele gevoelens in een nieuwe stijl, waarmee ze hun impressies op de best mogelijk manier wilden vertolken. Zij haalden hun inspiratie van de Engelse romantische dichters als Shelley, Byron en Keats.”

Mulder vindt het bijzondere aan Gorters poëzie dat die steeds vernieuwend was. ,,Zijn eerste gedichtenbundel ‘Verzen’ was destijds heel modern. Zelfs nu komt zijn poëzie nog modern over. Hij schreef onder andere gedichten over de natuur en de liefde. Later, toen hij politiek actief werd, bekeerde Gorter zich tot een mystiek soort communisme en ging communistische gedichten maken op een mythologisch niveau. Heel interessant.”

Bewegende filmbeeld

De gemeente Hilversum ondersteunt het collectief met een subsidie voor de literaire Gorter-voorstelling ‘Kom zijn liefste’. ,, Onze voorstelling bestaat uit voordracht, muziek en filmbeelden. Bijzonder is dat wij van het Eye Filmmuseum het enige bewegende filmbeeld van Gorter mochten lenen. Alle aspecten van Gorters werk komen voorbij.”

Er doet een rits aan kunstenaars mee aan deze multidisciplinaire voorstelling. Zo brengt Mulder met soundscape-artiesten Beggar Brahim (elektrische gitaar) en Jesse LaChiffre (klarinet) enkele nummers van de CD ‘Herman Gorter – Verzen 1890’ ten gehore. Vervolgens worden liederen op tekst van Gorter uitgevoerd door Saskia de Man (sopraan), Daan van de Velde (piano) en door sopraan Heleen Oomen samen met haar vader, componist en pianist Antoine Oomen. Tenslotte draagt Mieke van Zonneveld, voorheen stadsdichter van Hilversum, Gorter-geïnspireerde gedichten voor uit haar debuutbundel ‘Leger’.

De voorstelling is laagdrempelig. ,,Misschien dat zijn teksten iets gedateerd aandoen maar Gorters poëzie is heel levendig, beeldend en vooral muzikaal. Ook als je niet veel weet van deze dichter is de voorstelling toegankelijk; een introductie in zijn poëzie.”

‘Kom zijn liefste’ is een multidisciplinaire voorstelling rondom Herman Gorter georganiseerd door collectief Het Feest der Poëzie. Artistiek leider: Simon Mulder

 

Slikkers muzikale zoektocht op IJsland

Singer-songwriter en filmcomponist Helge Slikker (1977) is in zijn studio in Amsterdam elke dag bezig met muziek maken. Ook heeft hij een grote fascinatie en liefde voor IJsland.  Dit rauwe eiland met haar geisers, watervallen en afgezonderde plekken inspireerde hem een theatraal concert te maken met zelfgeschreven liedjes en associatieve beelden: ‘As’. Voor hem is ‘As’ een muzikale zoektocht geworden naar de verbeelding.

Bekendheid kreeg Helge Slikker met zijn band Storybox, zijn duo met Marlijn Weerdenburg als Miss Molly & Me en het componeren van film- en theatermuziek. Hij schreef muziek voor internationale en nationale films zoals ‘Infiltrant’ en ‘Kauwboy’ (2012); waar hij een Gouden Kalf voor kreeg. Hij groeide op met muziek. ,,Mijn ouders waren behoorlijke hippies”, vertelt Slikker. ,,Mijn vader speelde de muziek van Bob Dylan op gitaar en mijn moeder zong zijn teksten. Er stond altijd muziek aan. Ik heb pianoles gehad vanaf mijn zevende tot mijn veertiende, maar op gegeven moment had ik er geen zin meer in. Ik kan goed noten lezen, maar ik wilde niet meer die noten lezen maar zelf creëren. Voor een theaterstuk op school schreef ik met een vriend mijn eerste liedje en toen dacht ik: dit is het!’’

Slikker studeerde af als acteur en muzikant aan Kleinkunstacademie Studio Herman Teirlinck in Antwerpen. ,,Ik ben daar gaan studeren omdat mijn familie, die ook werkzaam is in het theater, zeiden dat dat een goede school was. Een andere reden was dat er in Amsterdam aan de Kleinkunstacademie toen meer nadruk lag op musical en cabaret en dat is niks voor mij. ‘Teirlinck’ is eigenlijk een toneelschool waar je ook veel muziekles krijgt. Ik kreeg bijvoorbeeld les van zowel Jan Decleir als Stef Bos.”

Hij vindt zichzelf niet echt een acteur. ,,Ik kreeg het gevoel dat ik in de muziek aan het groeien was. Mijn eerste klus na mijn studie was voor een voorstelling bij Huis bij de Amstel (nu Toneelmakerij). Daar schreef ik voor meerdere voorstellingen de muziek en speelde ik mee als acteur. Dat was een fantastische combinatie.” Nog steeds heeft hij acteerklussen, maar keert altijd terug naar het componeren en muziek maken.

IJsland

Slikker focust zich nu op zijn eigen muziek en IJsland is daarvoor zijn inspiratiebron. In 2000, vlak na zijn afstuderen werd hij aangenomen voor een rol in een televisieprogramma van de VPRO, om te filmen op IJsland. ,,Het was een openbaring om daar te rond te lopen. Filmcrewleden zeiden: ‘je zou hier maar moeten wonen’ en ik dacht: ‘ik wíl hier wonen!” De muziekmaker is gefascineerd door het deels onherbergzame landschap. ,,De natuur is groter dan jij. De grilligheid van het weer. In de ene bocht is het zonnig en de volgende bocht regent het. Je wordt als mens erop gewezen dat je bijzonder weinig voorstelt. Dat vind ik heel mooi. Het is de niet-maakbaarheid van dingen op dit eiland en dat fascineert mij. Het prikkelt mijn fantasie.”

Ook vindt hij de IJslandse bands erg interessant. ,,Tachtig procent van de bands maakt non-conformistisch muziek. Die houden echt geen rekening met het publiek. Ze kunnen een nummer spelen dat wel een kwartier kan duren. Ze staan ergens achter en moeten dat maken. Niet dat ik een lied ga spelen van een kwartier, ik hou ook heel erg van het eenvoudige singer-songwriter lied. Ik zoek in de muziekvoorstelling wel een ontmoeting tussen deze verschillende benaderingen.”

,,Met ‘As’ wilde ik een concert maken dat luistert als een film, waarbij ik hoop mensen hun fantasie te prikkelen. ‘As’ komt voort uit een persoonlijke zoektocht met de vraag: wat wil ik allemaal van mezelf? Het gaat ook over rouw. Niet in de zin van rouwen over de dood, maar rouwen over dingen die niet zijn gegaan zoals je dat wilde. En over afscheid nemen; wanneer je moet luisteren naar jezelf, accepteren, om het vervolgens los te kunnen laten.” Het eindresultaat as, dat wat overblijft na verbranding, is ook vruchtbaar.

Is ‘As’ niet een zwaarmoedig concert? ,,Er zitten sferische liedjes in, maar ook spannende liedjes met veel dynamiek en zeker veel luchtige elementen. Ik zou het mooi vinden als mensen geraakt worden, maar ook opgetogen de zaal verlaten.”

‘As’ theaterconcert met Helge Slikker. Muzikale medewerking Dave Menkehorst. Regie: Paul de Munnik. Tot en met 20 april 2019 toert hij in Nederland. Foto: Dave Menkelhorst. Artikel eerder geplaatst in de Gooi-en Eemlander.

 

Copyright © Dandelion by Pexeto