Vleugels vertellen Saskia Temmink en Thom Hoffman

Vleugels

In de muzikale voorstelling ‘Vleugels’ vertellen acteurs Saskia Temmink en Thom Hoffman, met muziek van het Storioni Trio, het levensverhaal van een van de opvallendste liefdesparen uit de klassieke muziek: Clara en Robert Schumann.

Het Storioni Trio heeft weinig introductie nodig, net zomin als de acteurs. Thom Hoffman is bekend van zijn vele film- en televisierollen (o.a. ‘Dokter Tinus’) en Saskia Temmink is een veelgevraagd toneel- en televisieactrice (‘Doet sneeuw pijn’).
Zij is opgegroeid in het Gooi. ,,Ik zat op de Godelinde-school in Naarden waar ik de havo deed”, zegt Temmink. ,,Ik was net zeventien jaar en wilde dolgraag naar de toneelschool, maar ik was te jong. Ik heb nog een jaar vwo gedaan op het Vituscollege. Daar heb ik het goed gehad, ook omdat er elk jaar een voorstelling werd gemaakt.” In het weekend deed ze audities op de toneelscholen. ,,Ik moest kiezen tussen de auditie van de toneelacademie in Maastricht en mijn schoolonderzoeken. Dat was een makkelijke keuze. Mijn hoofd was al bij het toneel.”

,,Het idee van ‘Vleugels’ komt voort uit de al eerde samenwerking van Thom met het Storioni trio. Ik vind het een hele fijne opzet: dat de muziek net zo belangrijk is als de tekst. Thom vroeg mij om Clara Schumann (1819-1896) te spelen. Het script hebben we samen geschreven. We verdiepten ons in een aantal biografieën, in de brieven en dagboeken.”

Een belangrijk onderwerp in deze voorstelling is de gedeelde liefde voor muziek van het echtpaar Schumann, waarin ze zich verbonden voelden. ,,De tijd waarin de Schumanns leefden was de tijd van de romantiek: de verering van het genie en het individu. Clara was een piano-wonderkind. Vanaf haar negende ging ze met haar vader op concertreizen. Ze heeft veel gezien en had een rijk leven. Later als concertpianiste was ze veel meer gelauwerd dan haar man als componist. Dat zorgde in het begin van hun huwelijk voor de nodige problemen.”

Temmink vertelt dat Robert Schumann (1810-1856) geen lawaai verdroeg als hij moest componeren. Clara kon dan niet studeren. Robert had liever gewild dat Clara zich over de kinderen ontfermde. Later veranderde dat. ,,Zij was vaak op tournee om het geld binnen te brengen. In de brieven die ze naar elkaar schreven, lees je dat ze elkaar waardeerden. Hij vond dat zij in haar werk de ruimte moest krijgen. Clara heeft veel bijgedragen aan de bekendheid van Schumann en Brahms door hun muziek tijdens concerten te spelen.”

Thom Hoffman speelt maar liefst drie rollen in ‘Vleugels’: Clara Schumanns vader, Robert Schumann en Brahms. ,,Clara’s vader Friederich Wieck was een strenge man. Haar ouders scheidden toen Clara nog heel jong was en een wet bepaalde dat de vader de voogdij kreeg.” Wieck ontdekte Clara’s talent en ging haar pianoles geven. ,,Hij was streng, heel ambitieus en bepaalde alles voor haar. Hij schreef  zelfs in haar dagboek als ze niet haar best deed. Dat deed hij dan in de ik-vorm.” Clara wilde met Robert trouwen maar hij verbood dat. Via de rechtbank deed ze haar vader een proces aan. ,,Dat Clara degene die haar heeft gevormd een proces aandoet, zegt veel over haar liefde voor Robert, en het laat ook haar kracht zien. Ze was een moderne vrouw.”

De actrice, zelf ook een alleenstaande moeder, bewondert Clara’s veerkracht. ,,Ze heeft veel ellende meegemaakt. De waanzin van Robert (hij probeerde zelfmoord te plegen en stierf in een psychiatrische kliniek), haar verdriet daarover, het alleen grootbrengen van haar kinderen en dat leven volhouden. Dat zijn dingen die me stimuleren om deze rol spelen.”

‘Vleugels’ bestaat voor de helft uit muziekstukken van Clara Schumann, Brahms en vooral Robert Schumann. ,,Als het trio speelt hoor ik steeds weer iets nieuws. Wat ik zelf erg mooi vind is het langzame deel uit ‘Pianotrio nummer 1’ van Robert. Als je zijn verhaal brengt ga je de muziek voelen en begrijp je zijn kwetsbaarheid.  Dat is een gouden combinatie en heel intens.

‘Vleugels, Clara & Robert Schumann in liefdesbrieven en muziek’ met Saskia Temmink, Thom Hoffman en het Storioni Trio.

 

Pianist Tobias Borsboom ‘Uitvoeren gaat over fantasie’

Pianist Tobias Borsboom

Pianist Tobias Borsboom heeft in de lockdowntijd niet stil gezeten. Hij komt met een nieuw programma: op gamelanmuziek geïnspireerde ‘Java Suite’ van Leopold Godowski (1870-1938) en Schuberts ‘Wanderer Fantasie’. De pianist brengt dit programma onder andere in Het Jagthuis.

Tobias Borsboom, een van Nederlands talentvolle jonge pianisten, is een veelzijdig en creatief musicus. Ook tijdens de stille corona-periode bleef hij actief. Zo nam hij met violist Pieter van Loenen een album op met muziek van diverse componisten met als titel: ‘The Silence Between’. Daarnaast organiseerde hij een muziekfestival: ‘Klassiek achter de duinen’ en componeerde hij eigen werk. ,,Ik liep rond met veel ideeën, maar ik had nooit echt de tijd  om ze uit te voeren”, vertelt hij. ,,Maar toen dus ineens wel.”

De pianist voltooide in 2013 zijn master-opleiding piano aan het Conservatorium in Amsterdam bij de bekende docent Jan Wijn, die bekende pianisten als zoals Lucas en Arthur Jussen, Thomas Beier, Hannes Minnaar en Nino Gvetadze onder zijn hoede had.

Over de aanpak van Wijn zegt Borsboom, dat hij streefde naar het zo logisch mogelijk klinken van de muziek, zonder ’bedacht’ over te komen. Eerder een symbiose van het hart en het denken. Verschilt Borsboom dan nog van de andere leerlingen van Jan Wijn? ,,Misschien wel niet veel. Maar ik ben toch een ander persoon met een ander karakter. Uitvoeren gaat ook over fantasie. Er zijn pianisten die geloven in één interpretatie waar ze zich aan vasthouden. Ik zit daar wat vrijer in. Voor mij is uitvoeren iets van het moment zelf. Natuurlijk wel binnen de logica; het moet niet raar worden. Bovendien is het overal waar je speelt toch elke keer anders: met ander publiek, met een andere zaal, een ander instrument en andere akoestiek.”

Als eerste zal in Het Jagthuis klinken de ‘Wanderer Fantasie’. Dit vierdelige werk is in 1822 gecomponeerd door Franz Schubert. Het wordt omschreven als een veeleisend muziekwerk. ,,Het vraagt veel fysieke inspanning. Je moet het goed opbouwen; je kan niet alles geven, want dan haal je het einde misschien niet. Boeiend hieraan is dat het een reis is door emoties. In het middendeel komt bijvoorbeeld het ‘Wanderer-thema’ op een heel andere manier terug dan hoe het in het begin van het stuk klinkt. Het werk schetst een melancholische werkelijkheid.”

Leopold Godowsky stond met name bekend als uitvoerend pianist, die veel stukken van andere componisten bewerkte. ‘Java Suite’ is een eigen werk. ,,De muziek is verrassend. Je hoort de mystiek van gamelanmuziek, de pentatoniek en het repetitieve element. Een herhalend ritme. Godowsky komt oorspronkelijk uit Litouwen, hij is een Russische jood die naar Amerika ging. Je hoort hierin ook de invloed van Russische liederen. Net als Schubert heeft de muziek van Godowsky een diepe melancholie. Ik zoek die muziek wel op. Vaak in dezelfde sfeer. Voor mij blijft het mooi.”

 

Goldbergvariaties en Corona

Pianist Martijn Smits combineert al jaren zijn pianomuziek met zijn huisartsenpraktijk in Amsterdam. Ten tijde van de coronapandemie studeerde hij de ‘Goldbergvariaties’ van Bach in.

Een bezige bij noemt hij zichzelf. Dat kan ook niet anders met twee intensieve beroepen waar veel studeren aan vooraf ging. ,,De eerste vier jaar van mijn doctoraal geneeskunde combineerde ik met het Conservatorium in Arnhem en later aan het ‘Sweelinck’  in Amsterdam bij Willem Brons”, vertelt Smits. Toen hij zijn diploma uitvoerend musicus had behaald, is hij zijn coschappen gaan lopen. ,,Dat is heel intensief. De coschappen vragen volledige inzet en zijn alleen fulltime mogelijk.” Hij heeft ruim tien jaar gestudeerd. ,,Dat zou ik zo weer doen. Een sociaal leven had ik wel. Met andere conservatoriumstudenten speelde ik op feesten en partijen salonmuziek en daar verdiende ik wat bij. Het was eigenlijk weinig werk, maar het verdiende goed.” Naast solospel piano, heeft hij veel theater- en kamermuziek gespeeld. Sinds 2014 speelt Smits in het kamermuziekensemble Trio Martinot.

Dicht bij de bron

In 1997 studeerde hij af als basisarts. ,,Je bent dan niet meteen huisarts. Daar is weer een aparte opleiding voor. Ik heb bij een asielzoekerscentrum gewerkt, op de eerste hulp en in de psychiatrie. Als huisarts werk ik drie dagen in de week. Soms iets meer, soms iets minder.” Huisarts zijn in coronatijd is een opgave. ,,In de eerste coronagolf hadden we nauwelijks patiënten, omdat die niet naar de dokter durfden te komen. Met de tweede en derde golf kregen we het goed druk. Nu valt de groep ongevaccineerden om met ernstig zieke jongeren. Telkens is er spanning omdat je mee moet bewegen met de nieuwe maatregelen. Ik heb zelf ook Corona gehad en ben goed hersteld, maar twee dokters die ik ken zijn overleden. Je zit toch dicht op de bron.”

Al heel lang stond de ‘Goldbergvariaties’ (1741) van Johann Sebastian Bach op het wensenlijstje van Smits om in te studeren. Deze compositie is oorspronkelijk geschreven voor klavecimbel en bestaat uit een instrumentale aria waarover Bach dertig ‘klaviervariaties’ schreef. ,,Dit is een werk dat heel veel aandacht en energie vraagt om in te studeren. Ik ben er anderhalf jaar mee bezig geweest. Het is een doorwrocht werk dat technische uitdagingen heeft.”

Emotioneel

Smits omschrijft de ‘Goldbergvariaties’ als een intellectuele en emotionele reis. ,,Het begint met die fantastische aria waar de harmonische begeleiding dient als een blauwdruk voor al die variaties. Als ‘reiziger’ ga je al die variaties door. Je komt hoge bergen tegen en diepe dalen. Er zijn momenten van troost en droefenis, maar ook van vitaliteit en blijdschap. Een levensreis op een gestructureerde manier die ook heel emotioneel is.”

De pianist speelt de ‘Goldbergvariaties’ zonder de gebruikelijke herhalingen. ,,Omdat het concert maar minder dan een uur mag duren speel ik niet extra versieringen. In die toevoegingen laat je bijvoorbeeld de ene keer meer bas horen en de andere keer de tenor. Dat doe ik dus niet. Het stuk biedt mij heel veel en het ligt dicht bij mijn hart.”

 

Koeprin en de onvoorwaardelijke liefde

Verhalen van Russische schrijvers als Tolstoj en Dostojevski kennen de meeste literatuurliefhebbers wel. De schrijver Alexander Koeprin (1870-1938) is echter nauwelijks bekend in Nederland. Pianiste Irina Parfenova zet zijn werk in de belangstelling met de muzikale voorstelling ‘De granaten armband’. Dit doet ze samen met acteur Bartho Braat, in een regie van Gerardjan Rijnders.

Koeprin

De Russische Parfenova kent Koeprin zijn werk maar al te goed. In haar geboortestad Moskou studeerde ze piano aan de Russische Academie van Muziek: Gnesins. Die studie rondde ze af in 1987. Drie jaar later bracht de liefde haar naar Nederland. ,,Om een Nederlands pianodiploma te halen en in vorm te blijven ging ik piano studeren aan het Conservatorium in Den Haag bij Naum Grubert. Dat heb ik drie jaar gedaan.” Naast het geven van concerten en recitals produceert ze muzikale theatervoorstellingen met haar Stichting Troup A’dour.
Parfenova zou graag zien dat er meer aandacht komt voor het werk van Koeprin. ,,Zijn werk is nauwelijks vertaald in Nederland. Zijn roman ‘De Kuil’ kwam uit in de jaren zeventig en in 2002 verscheen er twee korte verhalen: ’Olesja’ en ‘Vera’. Vera is eigenlijk de naam van het verhaal ‘De granaten armband’ en dat is een van mijn favoriete verhalen.”

Net na de Russische Revolutie (1917-1923, toen Koeprin in Frankrijk woonde, werd zijn werk vergeleken met de naturalistische verhalen van de Franse schrijver Guy de Maupassant (1850-1893). ,,Koeprin heeft meer dan 200 verhalen geschreven, bijna ieder verhaal met een verschillend thema. Hij schrijft telkens vanuit een andere persoon: een kind, een officier, een prostituee of zelfs een hond. Soms zijn het wel heftige verhalen.”

‘De granaten armband’ gaat volgens Parfenova over onvoorwaardelijke liefde. ,,Vorstin Vera Nikolajevna heeft een aanbidder die haar al zeven jaar lang brieven stuurt, maar Vera heeft hem nog nooit ontmoet. Ook niet bij de concerten die ze bezoekt. Voor haar verjaardag stuurt hij haar een granaten armband. Haar familie vindt dat onacceptabel; zij is namelijk getrouwd. Het is een verhaal dat tragisch afloopt, maar net zoals een Griekse tragedie toch ook met een catharsis beleving.”

Appassionato

De pianiste maakt duidelijk dat het ‘Largo Appassionato’ uit de ‘Pianosonate op. 2, nr. 2’ van Ludwig van Beethoven een belangrijk onderdeel uitmaakt van de voorstelling. ,,Dit pianostuk komt telkens terug.  Eigenlijk is het verhaal de verwoording van die muziek.” Met acteur Bartho Braat heeft ze al eerder met veel plezier een muziektheatervoorstelling gemaakt. ,,In ‘De granaten armband’ vertelt hij het verhaal en kruipt dan in de huid van Koeprin, van Vera of zichzelf. Ik illustreer dan zijn verhaal met Beethoven en andere muziek uit de tijd van Koeprin, zoals van Rachmaninov, Scriabin en de niet veel gehoorde componist Vladimir Rebikov (1866-1920).”
Regisseur Gerardjan Rijnders heeft de tekst bewerkt en de voorstelling geregisseerd. ,,Hij is met zijn tekst heel dicht bij het origineel gebleven. In de regie geeft hij ons veel ruimte. Ook als we met ideeën komen, of als we twijfelen aan de tekst. Ik hoop dat mensen met ‘De granaten armband’ de mooie verhalen van Koeprin zullen ontdekken.”

‘De granaten armband’ met Irina Parfenova (piano) en Bartho Braat (verteller). Regie: Gerardjan Rijnders.

 

Met ‘Chapter One’ geeft Marieke Koopman eerbetoon grootvader

Chapter One

Theatermaker en zangeres Marieke Koopman wist in lockdown haar droom te realiseren: het uitbrengen van een swingjazz-cd met de titel ‘Chapter ONE’. Het is een eerbetoon aan haar grootvader die jazzmusicus was. De vader van Marieke: Bachspecialist Ton Koopman speelt mee op dit debuutalbum met het nummer ‘Someone to watch over me’.

Marieke Koopman groeide op in Bussum met twee barokmusici als ouders: klavecinist Tini Mathot en dirigent Ton Koopman. Bach was standaard huismuziek. In eerste instantie koos Marieke dan ook voor de klassieke muziek. ,,Op mijn zestiende heb ik een half jaar lang de vooropleiding zang gevolgd aan het conservatorium”, zegt Marieke. ,,Maar hoe prachtig ik barokmuziek ook vind om te beluisteren, als zangeres kan ik er niet mijn ei in kwijt.” Ze vertelt dat ze al jong de jazz ontdekte, en graag naar jazz-optredens ging, vooral als erbij gezongen werd. Haar lievelingsgenre werd swingjazz en bigband. Na de middelbare school studeerde Marieke pedagogiek en deed ze de Trap theateropleiding. Ze studeerde jazz-zang onder andere bij Astrid Seriese en Deborah J. Carter.

,,Tien jaar geleden vertelde mijn vader in een interview dat mijn opa jazzdrummer was. Ik begreep toen meteen waarom ik zo van jazz houd; het zat dus blijkbaar in mijn genen! Dat was een fantastische ontdekking.”

Ton Koopman: ,,Mijn vader verdiende als jazzmusicus met het spelen op bruiloften en partijen wat geld. Met klassieke muziek hield hij zich slechts zijdelings bezig. In Zwolle speelde hij slagwerk in een amateursymfonieorkest, maar hij kon geen noot lezen. Wagner en Beethoven waren de grote componisten voor hem. Ik had niet veel met jazz. Wel genoot ik als ik hem zag musiceren: hoe hij met enorm plezier op kon gaan in deze muziek.”

Kruidenierswinkeltje

In Zwolle had de familie Koopman een klein kruidenierswinkeltje. ,,Mijn vader liet dat aan mijn moeder over. Zij was een intelligente vrouw die de mensen in de winkel ook raad gaf. Maar toen mijn moeder MS kreeg, moest mijn vader het werk van haar overnemen. Hij moest zijn optredens minimaliseren en uiteindelijk opgeven; iets waar hij wel moeite mee had. Hij was ook een beetje jaloers dat het mij wel lukte om in de muziek carrière te maken; dat de sterren voor mij beter stonden. Marieke heeft zelden wat gehoord van wat mijn vader deed.” Marieke: ,,Hij was een stille man; waarvan ik dacht dat hij niet van muziek hield.”

Het debuutalbum ‘Chapter ONE’ van Marieke Koopman bestaat uit klassiekers uit het swingjazz-repertoire van de jaren dertig en veertig. Hoe heeft ze de lijst samengesteld? ,,Voor mij ligt de verbindende link in het verhaal van mijn opa. Hij heeft zijn muzieksmaak net als ik ontwikkeld in de puberteit.  Opa speelde de muziek die voor film en musical is geschreven. Muziek van onder meer Cole Porter en George Gershwin. Dat gegeven wilde ik gebruiken.”

Sinds 2013 maken vader en dochter Koopman en het Amsterdam Baroque Orchestra muzikale familievoorstellingen. Marieke: ,,Inmiddels zijn wij vier voorstellingen verder. We toerden door heel Europa. Als we een voorstelling maken dan zitten we elk met onze eigen expertise rondom de tafel. Soms hebben we heerlijke discussies. Ik ben zelf visueel ingesteld en mijn vader juist muzikaal. Dan gaat het over de vraag of een muziekstuk niet iets korter kan, zodat de scène niet te lang gaat duren.”

Someone to watch over me

Buiten zijn comfortzone, begeleidt de barokdirigent op klavecimbel de song ‘Someone to watch over me’. Marieke: ,,Ik kon niet van hem verwachten dat hij jazz ging spelen.” Haar vader: ,,In het begin vond ze dat ik het echt anders moest spelen. Daar was ze heel streng in. Ik had geen idee. Naderhand zei ik: als je het niet goed vindt, dan komt het niet op de cd.”

In dit cross-over nummer worden jazz en barokmuziek samengebracht. ,,Deze twee muziekstijlen vinden elkaar in hun vrijheid van ritme”, laat de zangeres weten. ,,Ritme is de basis van een lied. Heb je dat gevonden dan kun je daar verder mee aan de slag. In melodie en harmonie. ‘Someone to watch over me’ bezingt een liefdesrelatie, maar in mijn geval gaat het over de twee mannen die over mij waken: mijn vader en grootvader.”

‘Chapter ONE’ van Marieke Koopman komt uit op 7 mei 2020 bij Channel Records International. www.mariekekoopman.nl

 

Naardens Pianofestival 2021

Vorig jaar rond deze tijd kon het Naarden International Piano Festival vanwege strenge coronamaatregelen niet plaatsvinden, maar dit jaar gaat het festival sowieso door. De concerten zullen vier dagen lang, van 29 april tot en met 2 mei 2021, online plaatsvinden en opgenomen worden in de Grote Kerk en op concertlocatie Bij Andreas.

Pareltjes

In 2018 richtten pianiste Nino Gvetadze en Hankie Bruinsma directrice van concertpodium Bij Andreas, het Naarden International Piano Festival op.  Het festival heeft als doel jonge talentvolle pianisten, die net afgestudeerd zijn en aan het begin van hun carrière staan, te ondersteunen. ,,Vaak belanden jonge pianisten na hun afstuderen in een gat”, zegt Nino Gvetadze. ,,De meeste hebben niet genoeg concerten gegeven om ontdekt te worden. Daarvoor hebben ze een netwerk nodig. De conservatoria begeleiden de studenten wel, maar regelen niet de contacten met programmeurs van de concertzalen of managers van platenlabels.” De van oorsprong Georgische pianiste benadrukt dat veel studenten wel meedoen aan concoursen waar bovendien talentjagers aanwezig zijn, maar dat er te veel concoursen zijn waardoor niet alle pareltjes er tussenuit worden gepikt.

In de ‘Discovery Serie’ van het muziekfestival laten zes afgestudeerde pianisten hun kunnen zien voor eregasten. ,,Hoe ik de pianisten geselecteerd heb? Ik heb heel goed contact met de conservatoria in Nederland en zij geven mij ook advies. Ik krijg dan opnames van de meest talentvolle pianisten toegestuurd en daar selecteer ik de top zes uit.”

Minstens zo belangrijk is voor de jonge pianisten het contact leggen met de meesterpianisten op het festival. ,,Zij hebben ervaring en een netwerk.” Had Gvetadze een meesterpianist als voorbeeld? ,,Ik studeerde in Den Haag voor mijn master en pianist Jean-Yves Thibaudet trad toen op tijdens een muziekfestival in de Philipszaal. Ik mocht voor hem voorspelen. Hij heeft mij toen voorgedragen aan zijn agentschap en uitgenodigd om met hem een concert te geven op het muziekfestival in Spoleto in Italië. We hebben tot op de dag van vandaag contact. Zo zie je hoe belangrijk het is om de juiste mensen te ontmoeten op een festival.”

Standaardrepertoire

Een concertpianist vergroot zijn carrièrekansen door zich te onderscheiden van anderen, vertelt Gvetadze. ,,Dat je een eigen persoonlijkheid bent op het podium en een eigen verhaal weet te vertellen. Dat kan door nieuw of onbekend werk te spelen, maar ook met het standaardrepertoire.”

Het Naarden Internationaal Piano Festival vindt online plaats en wordt gestreamd. Op het openingsconcert speelt de 27- jarig Georgische pianiste Mariam Batsashvili. Een veelbelovend talent. Zij heeft in 2014 het Internationaal Liszt Pianoconcours in Utrecht gewonnen. ,,Ik speel dan ook solo en samen brengen we ‘Rachmaninov’. Het avondconcert op 30 april is in handen van de Britse Imogen Cooper die werken van Beethoven laat horen. Zij is een idool voor heel veel jonge pianisten.” De laatste dag treedt de Franse pianist Frank Braley (1968) op. ,,Ook hij is een geweldige pianist. In 1991 won hij het Koningin Elisabeth concours in België. Hij brengt een prachtig programma met Beethoven, Debussy en Gershwin.”

Naarden International Piano Festival van 29 april tot en met 2 mei 2021. Volledig programma zie www.bijandreas.nl

 

Boek een concert Samen/uit/thuis

In tijden van crisis ontstaan nieuwe initiatieven. Eén ervan is boekingssite en platform ‘Samen/uit/thuis’. Op deze website kunnen liefhebbers van liveoptredens onder meer Gooise artiesten boeken, die ze vanwege de coronacrisis momenteel niet kunnen zien in theater- en concertzalen.

Cora Burggraaf

Oprichters van dit platform zijn zangeres Cora Burggraaf, docent Nederlands en fagottiste Ludian Schaling en grafisch vormgever Herman Rienstra. ,,Het idee ontstond een jaar geleden aan de keukentafel”, zegt Cora Burggraaf. ,,Met de lockdown kwam het besef dat een artiest wel in coronatijd kon optreden, alleen niet in de zalen. Hoe bereik je dan je publiek? Normaal gesproken is de organisatie in handen van de zalen zelf, en wij wilden deze artiesten helpen.”

Rienstra bouwde de site ‘Samen/uit/thuis’ en al snel stroomden de aanmeldingen binnen van musici en theatermakers. Ook uit het Gooi hebben musici als altvioliste Judith Wijzenbeek en pianist Folke Nauta zich aangesloten bij het platform. ,,We selecteren zorgvuldig. De criteria zijn kwaliteit en bewezen ervaring. Denk hierbij aan artiesten die hun sporen al hebben verdiend op de podia.” Hoe boek je een artiest? ,,Stel je partner wordt jarig en je wil een thuisconcert organiseren, dan kun je dat direct via de site regelen. Er is dan overleg en we brengen je in contact met de artiest. We vragen eerlijke en vaste prijzen. En alle verdiensten gaan naar de artiest.”

Flitsoptreden

Als je bijvoorbeeld Judith Wijzenbeek uit Hilversum wil boeken kost dat voor een half uur solo 400 euro en met pianist voor een uur 1000 euro, inclusief btw en reiskosten. ,,Natuurlijk is dat veel geld. Maar als je uitlegt waar die prijs vandaan komt: dat je moet studeren en repeteren, dan maak je het snel inzichtelijk. Wat veel mensen doen met een kleine portemonnee is een flitsoptreden aanvragen. Dat kost 150 euro. Je boekt dan een artiest die woont in je eigen woonplaats. Die artiest doet bijvoorbeeld een verrassingsoptreden voor iemand en zingt dan een kwartier. Als je familie, vrienden en de buren uitnodigt voor een bijdrage dan heb je het bedrag zo bij elkaar.”

De zangeres noemt het geven van een thuisconcert telkens een bijzonder ervaring. ,,Ik heb een paar keer concerten gegeven voor slechts twee luisteraars. Dat was heel leuk. Het is zoveel persoonlijker. Dan pas ik mijn optreden en repertoire aan, aan de situatie. De praatjes tussendoor zijn veel informeler en dat waarderen mensen enorm. De totaal-ervaring wordt ook verhevigd. Als je met z’n tweeën zit te luisteren, dan kun je je niet verbergen in je pluchen stoel.”

‘Samen/uit/thuis’ is een succes. ,,Ik hoop dat het concept na de coronacrisis ook toekomst heeft. Dat het een mooie aanvulling blijft op de optredens in de zalen en een toevoeging wordt aan het culturele bestel. Want de feedback is zo positief en de reacties zijn hartverwarmend. Het verbindt!” https://samenuitthuis.nl/portfolio_tag/hilversum/

 

Violist Daniel Rowland and friends

Het online streamen van een concert met alleen musici in een concertzaal, is in deze corona-tijd gemeengoed geworden. Stichting Chamber Music Weesp organiseert in hun vertrouwde Van Houten-Kerk een nieuwjaarsconcert met een vriendenkwartet onder leiding van violist Daniel Rowland.

,,Professioneel gezien was het een heftig jaar”, vertelt Daniel Rowland. ,,Vorig jaar maart waren we vlak voor de eerste lockdown in London. Mijn vriendin Maja Bogdanović speelde een Haydn celloconcert en ik gaf nog les op het conservatorium (Royal College of Music), maar daarna werd alles voor maandenlang afgezegd.” De Brits-Nederlandse violist Daniel Rowland (1972) is een befaamd internationaal kamermuziekmusicus. Hij is met name bekend als jarenlang voorman van het Brodsky Quartet en als oprichter van het Stift Kamermuziekfestival in Twente.

Corona-proof

,,In de tijd dat alles werd uitgesteld ontdekten we dat je niet de hele wereld hoeft rond te reizen om leuke en gelijkgestemde musici te vinden. Die wonen om de hoek in Amsterdam. We hebben vriendschappen versterkt en met hen corona-proof streamingconcerten gegeven.” Rowland vindt het opnemen van concerten met online streaming helemaal niet vervelend. ,,De Bethlehemkerk in Amsterdam Noord is een studio met topkwaliteit audio en video en daar ging het streamen voor online publiek fantastisch.” Persoonlijk gezien noemt de violist 2020 een magisch jaar. ,,Tijdens de eerste lockdown werd mijn vriendin zwanger. Ons dochter Lily is nu een maand oud. Ik had nooit gedacht dat ik zoiets intiems zou meemaken.”

Voor het nieuwjaarsconcert in Weesp heeft hij zelf het kwartet samengesteld. Altviolist Joël Waterman is een studievriend van Rowland. ,,Gedurende vele jaren heb ik met hem honderden projecten gedaan. Thijmen Huisingh is een geweldige violist en een jeugdvriend van Joël. Maja is mijn droomcelliste.”

Vier muziekwerken gaat het ensemble spelen. Als eerste ‘Trois Pieces’ van Igor Stravinksy. ,,Dit zijn drie kleurrijke stukken met intense muziek. Het eerste stuk duurt enkele minuten. Dan is er een deel met grillige, circusachtige muziek, en het stuk eindigt met een koraal. Stravinsksy zei zelf dat dit koraal een van zijn eigen favoriete creaties was.”

Jewish Quartet

Vervolgens gaat Stravinsky’s muziek naadloos over in het ‘Strijkkwartet nr. 4 in D, opus 83’ van Dmitri Shostakovich. ,,Dit stuk wordt wel het ‘Jewish Quartet’ genoemd omdat het joodse thema’s bevat. Eerst is het indringend, dan heeft het een langzaam deel, daarna een meeslepend stuk en eindigt het heel zacht; in het niks.”
Het derde werk is ‘Zes Bagatelles, opus 9’ van Anton Webern. ,,Dit zijn zes hele korte stukken, die als fluisterende muziek worden omschreven. Alsof de volumeknop telkens een beetje wordt bijgesteld om terug te komen naar de stilte.”

Als laatste: ‘Strijkkwartet nr. 11, opus 95’ van Ludwig van Beethoven. ,,Dit werk is minder stil. Het begint heel vol en heeft een heftige uitbarsting. Beethovens hart was gebroken toen hij dit schreef. Dit is een van zijn kortste kwartetten, en misschien wel het meest intense.”

Rowland is heel positief over de organisatie Chamber Music Weesp dat zij het concert niet heeft afgezegd. Ze blijven de musici steunen. ,,Zoals dirigent Muti bij het nieuwjaarsconcert zei: ‘Muziek is niet alleen entertainment maar ook voedsel voor de ziel. Want zonder de kunsten is het leven niet veel waard’.”

 

Delta pianotrio wint Kersjesprijs

Het Delta Pianotrio was blij verrast: het ensemble ontving de prestigieuze Kersjesprijs 2020. Deze muziekprijs wordt toegekend door het Kersjesfonds en is een geldbedrag van 50.000 Euro. Het ensemble bestaat uit violist Gerard Spronk, celliste Irene Enzlin en pianiste Vera Kooper.

Het Kersjesfonds is in 1994 opgericht door de Nederlandse dirigent Anton Kersjes (1923-2004) en zijn vrouw Margreet van de Groenekan. In Nederland is dit fonds een van de grootste particuliere stimuleringsfondsen voor cultuur.

50.000 euro

,,Het was fijn nieuws”, vertelt de Hilversummer Gerard Spronk. ,,Het is een enorme eer om deze prestigieuze prijs te krijgen. Als je kijkt welke ensembles ons voorgegaan zijn: het Storioni Trio, het Matangi Kwartet, het Ruysdael Kwartet en het Van Baerle Trio dan is het een eer in dit rijtje te mogen staan. De prijs van 50.000 euro is ook niet mis. Het geld biedt ons allerlei mogelijkheden om mooie nieuwe dingen te doen. Je krijgt meer zicht op de toekomst en dat geeft ons in deze tijd weer nieuwe moed.”
Het Delta Pianotrio is in 2013 opgericht toen ze alle drie studeerden aan het Mozarteum, het conservatorium in Salzburg. In de loop van de jaren heeft het ensemble meerdere nationale en internationale muziekprijzen gewonnen. ,,In Salzburg speelden we nog maar enkele maanden samen toen we in 2014 de eerste prijs wonnen op een kamermuziekconcours in Litouwen. Een prijs geeft je altijd erkenning en de aanzet om serieus met elkaar verder te gaan werken. Ook is het een stimulans om nieuw materiaal in te studeren en keihard door te werken.”

Persoonlijke klank

Het juryrapport van de commissie van het Kersjesfonds omschrijft het ensemble als volgt: ‘Het heeft een warme weelderige klank en ze spelen perfect in balans’. Spronk licht toe: ,,Elke musicus of ensemble heeft een eigen persoonlijke identiteit. Wij hebben nooit geprobeerd een standaard trio in de lijst van trio’s te willen zijn. Altijd zijn we op zoek naar die persoonlijke klank als drietal. Ons grootste speerpunt is communicatie. Elkaar intuïtief aan te voelen. We proberen niet eens zozeer een perfecte balans te zoeken, maar wel zoeken we de grenzen van elkaars instrumenten. Elkaar uit te dagen in de klank. Soms zelfs door niet dezelfde soort klank te hebben.”

De geldprijs wordt een investering in het trio. ,,We zijn druk bezig met hoe we het geld concreet gaan besteden. We zullen nieuwe cd-opnames maken, maar ook videoproducties opnemen. Wat zeker op ons verlanglijstje staat is een interdisciplinaire theaterproductie van een modern stuk met dans. Het geld moet volgens het regelement in drie jaar worden opgemaakt.” Onder corona-voorbehoud zal de uitreiking van de Kersjesprijs begin volgend jaar plaatsvinden in het Concertgebouw in Amsterdam. www.deltapianotrio.com

 

Hoopvolle liederen met Liza Lozica

Concertpodium Soest sluit het jaar 2020 af met een kerstconcert, gegeven door mezzosopraan Liza Vjera Lozica die aan de piano begeleid wordt door Luba Podgayskaya. Lozica zingt onder andere het luchthartige ‘Venezia’ van componist Reynaldo Hahn en enkele werken van Strauss en Brahms. Ook klinkt een aantal sfeervolle kerstliederen.

Noten lezen

Een typische Hollandse achternaam heeft zangeres Liza Vjera Lozica niet, maar ze is wel een geboren en getogen Rotterdamse. ,,Mijn ouders komen uit Kroatië, vandaar de vreemde achternaam”, aldus Lozica. Al vanaf haar kleutertijd vond ze theater leuk. ,,Ik kreeg les op de jeugdtheaterschool Hofplein en ik ben lessen blijven volgen tot op de middelbare school. Met opera kwam ik voor eerst in aanraking toen regisseuse Carla van Driel jeugdopera’s ging maken voor het Hofpleintheater. Zij paste bestaande opera’s aan door ze te vertalen in het Nederlands en de muziek te transponeren naar een voor kinderen geschikte toonhoogte.” Na enkele klassieke zanglessen deed Lozica auditie bij het Conservatorium in Maastricht. ,,Echt noten lezen kon ik eigenlijk niet. Ik heb de theoriedocent toen nog een excuusbrief geschreven omdat ik bij de toelating niets kon invullen. Daar heeft hij wel om gelachen.”

Lozica werd toch toegelaten en in 2016 studeerde ze cum laude af. De mezzosopraan behaalde haar master in 2019 aan het Conservatorium in Amsterdam. Vorig jaar ging Lozica naar London voor een vervolgopleiding aan de Guildhall School of Music and Drama. Door de coronacrisis is ze eerder naar Nederland teruggekomen en heeft ze haar semester online afgerond. Een hoogtepunt dat Lozica in Londen beleefde was haar liveoptreden in ‘Petite Choeur’ in ‘Romeo et Juliette’ van Berlioz met het London Symphony Orchestra.

Venezia

Met de Russische pianiste Luba Podgayskaya, die de zangeres kent van het Conservatorium in Amsterdam, brengt Lozica een romantisch ontspannend programma. ,,Dit heb ik speciaal gekozen omdat veel mensen een wanhopig gevoel hebben van: komt het wel goed? Ik wil ze iets van hoop geven. Met de liederencyclus ‘Venezia’ van Reynaldo Hahn laten we het publiek mentaal op reis gaan naar Venetië. In de kern gaat het over een jongen die een meisje probeert te versieren. De grootste grap uit deze cyclus is het lied tegen het eind van een oudere man die zegt: wat ben ik blij dat ik niet meer gek van liefde hoeft te zijn. Zo’n ironisch stuk; daar houd ik wel van.”

Naast ‘Venezia’ zingt Lozica ook liederen als ‘Morgen’ van Strauss en ‘In Stiller Nacht’ van Brahms. ,,Het zijn allemaal liefdevolle liederen; warme omhelzingen. Luba speelt nog een solostuk en dan luiden we de Kerst in met een paar mooie klassiekers.”

 

Copyright © Dandelion by Pexeto