Pianist Rik Kuppen speelt Verwarde visies

Veelzeggend is de titel van het programma ‘Verwarde visies’ van de jonge pianist Rik Kuppen. Hierin combineert hij de pianocycli ‘Visions Fugitives’ van Prokofjev en ‘On An Overgrown Path’ van Janáček. Beide cycli bevatten dromerige muziekbeelden van de toekomst en van herinneringen. De reeks ‘Fantasiestücke’ van Schumann voegt een ander perspectief toe aan dit kleurrijke programma.

Rik Kuppen

Met ‘Verwarde visies’ treedt Rik Kuppen op in het Rosa Spier Huis in Laren. De van oorsprong Brabantse pianist woont momenteel in Den Haag. Hij vertelt dat hij in de eerste coronamaanden de tijd nam om dingen in te studeren die hij van zichzelf niet eerder mocht spelen. ,,De eerste twee maanden heb ik mij heel goed gevoeld. Ik begon met het instuderen van het eerste boek van de ‘Verzamelende werken’ van Beethoven. Nu is dat goede gevoel minder. Er komt nu een zware periode aan omdat bij veel concertpodia de programmering dichtgetimmerd is en jij daartussen moet zien te komen.”

Kuppen (1994) ontdekte tijdens de muziekles op school de piano. ,,Het was een soort aha-belevenis. Op een keyboard speelde ik de ‘Turkse Mars’ en vanaf dat moment wilde ik van alles spelen.” Vanaf zijn twaalfde kreeg hij pianoles en op zijn zeventiende werd hij toegelaten op het Conservatorium in Den Haag.  Kuppen was een laatbloeier. ,,Daar heb ik mijn voordeel mee gehad. Ik hoefde nooit gedwongen te worden tot studeren; nooit is het een gevecht geweest. Het was natuurlijke motivatie.”

Dutch Classical Talent

Zes jaar lang studeerde hij bij pianodocente Ellen Corver. Met zijn talent won hij in het eerste conservatoriumjaar (2012) de eerste prijs op het Prinses Christina Concours. Zijn master haalde hij in 2017 en hij mocht direct deelnemen aan het ontwikkelingstraject van Dutch Classical Talent. Daar deed hij ideeën op voor zijn programma ‘Verwarde visies’.

,,De visies in de titel komen van Sergej Prokofjev. Die roept met zijn muziek ‘Visions Fugitives’ toekomstbeelden op van wie we willen zijn. Bij Leoš Janáček gaat het over een jeugdherinnering waarin hij met zijn familie wandelde naar de kerk op een overwoekerd pad (‘On An Overgrown Path’.  Die twee heb ik door elkaar gehusseld en zo lopen toekomst en verleden door elkaar heen. Dat is de verwarring. Het mooie is dat de losse muziekstukken naadloos in elkaar overlopen. Luister je alleen, zonder op het programma te kijken, dan herken je de componisten niet. En hoor je hoe deze stukken mooi treurig en hoopvol zijn.”

De pianowerken van Robert Schumann zijn de laatste tijd opvallend veel te horen. Ook de jonge pianist speelt zijn ‘Fantasiestücke’. ,,Het is fantastische muziek. Voor mij muziek die vertrouwd aanvoelt. Het geeft duidelijk aan waar ik sta als pianist. ‘Fantasiestücke’ is muziek van de geest. Het zijn sprookjes en verhalen. Het zijn waanbeelden en geen afspiegeling van de werkelijkheid. Paradoxaal, en ook verwarrend.” www.rikkuppen.nl 

 

Pianoduo Marten en Marte spelen Sacre du Printemps

De première van het ballet ‘Le Sacre du Printemps’, in 1913 in Parijs, met muziek van Igor Stravinksy veroorzaakte een enorme rel. Balletliefhebbers vonden de boertige dansen op woeste ritmische muziek toentertijd onacceptabel. Tegenwoordig wordt de muziek als een van de hoogtepunten van het twintigste-eeuwse repertoire beschouwd. Een versie voor vierhandig piano wordt uitgevoerd door het pianoduo Marten en Marte in de serie Kapelconcerten in Hilversum. Bovendien speelt het tweetal het dromerige ‘Ma Mère l ‘Oye’ van Maurice Ravel.

Horizonkwartet

De tweede naam van pianist Ruben Tekelenburg: Marten, vormt in combinatie met de voornaam van Marte Gerritsma, de naam van het pianoduo Marten en Marte. De twee jonge veelzijdige pianisten kennen elkaar van het ArtEZ Conservatorium in Zwolle. ,,In de periode van onze master op het conservatorium vormden we een pianokwartet: het Horizonkwartet”, vertelt Ruben Tekelenburg. ,,Dat was een speciale studieopdracht en Marte en ik maakten daar deel van uit. We speelden toen meerdere malen ‘Canto Ostinato’ van Simon ten Holt in Muziekgebouw aan het IJ. Succesvol, maar organisatorisch moeilijk. Als pianoduo achter één piano is dat stukken makkelijker.”

Al vanaf 2014 spelen Tekelenburg en Gerritsma met veel plezier samen. Sinds vorig jaar vormen ze een pianoduo. ,,Veel componisten hebben vierhandige werken geschreven voor een piano: quatre-mains. Je hoort heel vaak de quatre-mains die gespeeld worden door pianodocent en hun leerling.”

Le Sacre du Printemps

Het tweetal richt zich liever op de grote stukken, met name op pianowerken uit de 20e en 21e eeuw. ,,De bewerking van ‘Le Sacre du Printemps’ is van Stravinsky zelf.” Deze versie voor quatre-mains werd destijds gespeeld tijdens de dansrepetities. ,,Het stuk is zo complex dat je op de piano niet alle instrumenten kunt laten horen. Alleen de belangrijkste instrumenten zijn in deze versie hoorbaar. Stravinsky doet hierin concessies, maar tegelijkertijd laat hij ook goed horen wat hij met de muziek wil. Je kan de muziek dan beter doorgronden. Hier dient de muziek echt het ballet.”

‘Ma Mère l’oye’ van Maurice Ravel is het andere werk wat op het programma staat. ,,Het is een dromerig stuk. Ravel liet zich inspireren door de ‘Sprookjes van moeder de gans’ (Charles Perrault red.). Het zijn prachtige impressionistische stukken waar je visueel een beeld bij kan vormen. Dit werk is ook bewerkt, maar dan andersom: van origineel quatre-mains naar een orkeststuk.”
Bij elke compositie geeft het tweetal informatie. ,,We laten ook geluidsfragmenten horen. Bij ‘Le Sacre’ spelen we specifieke dansmomenten van een danseres voor. Als we dit stuk in z’n geheel spelen dan weet de luisteraar: ‘Ah, daar gaat ze dansen’. Je luistert dan met een ander oor naar de muziek.” www.martenenmarte.com

 

Nicolas van Poucke speelt Schumann

Voor zijn nieuwe album ‘The Schumann Collection, vol. 1’ zou pianist Nicolas van Poucke op verschillende concertpodia een presentatieconcert geven. Ook BijAndreas in Naarden stond in zijn concertagenda. Door de nieuwe lockdown echter sloten concertzalen. Desalniettemin Van Poucke’s ‘Schumann-album’ toch uitgebracht.

Nicolas van Poucke (Baarn, 1992) opgegroeid in het Gooi, wordt door de bekende pianodocent Jan Wijn gezien als ’Het opvallendste talent van zijn generatie’. De eerste lockdown ervoer Van Poucke in Amsterdam als een vakantie zonder het vakantie te noemen. ,,Ik heb lekker veel gekookt en met mijn twee kinderen in speeltuinen gespeeld. Begin april belde een kennis. Die organiseert huisconcerten en hij had een erfenis gekregen. Hij wilde voor mij de opname en uitgave van een nieuw album bekostigen. Voorwaarde was wel dat ik het voor het label TRPTK zou opnemen. En dat bleek een goede match te zijn.”

Goed in mijn systeem

Van Poucke kreeg twee maanden de tijd om zich voor te bereiden op de opname. ,,Het moest wel snel gebeuren en het moest ook op niveau zijn. Ik koos ‘Fantasiestücke’ en ‘Carnaval’ van Schumann (1810-1856); die stukken had ik nog niet zo lang geleden gespeeld. Het is ook werk waarin ik mij prettig voel en dat goed in mijn systeem zit.”
De talentvolle pianist is zich ervan bewust dat deze pianostukken al veelvuldig zijn opgenomen door vakgenoten. Heeft hij een eigen benadering? ,,Iedere pianist probeert denk ik stap voor stap naar de kern van een werk te komen. Dat doe ik ook en misschien voeg ik er wel iets aan toe. Het is je op een individualistische manier vereenzelvigen met een compositie. Jij bent het die het stuk speelt tenslotte. Evengoed wil je jouw persoonlijkheid ook weer niet al te veel op het werk plakken. Het is paradoxaal.”

Davidsbündler

Voor de opnames in juni heeft Van Poucke twee maanden lang intensief het werk van Schumann beluisterd. Over ‘Carnaval, Op. 9’ (1935) vertelt hij: ,,Dit is een biografisch werk en bestaat uit 21 korte pianostukken. Dit werk is geïnspireerd op karakters uit de Commedia dell’arte en ook uit Schumanns eigen fantasie. Zo komen in muzikale thema’s vrienden voorbij en collega componisten als Chopin. Het is een groot feest. Met op het eind een mars van ‘Davidsbündler’. Dat is een vriendengroep die Schumann verzonnen heeft en die ten strijde trok tegen slechte smaak in de muziek. Zijn muziek komt echt dichtbij. Er zitten stukken bij die hartverscheurend mooi zijn.”

De achtdelige reeks ‘Fantasiestücke, Op.12’ (1837) noemt de pianist: ‘beschrijvingen van gemoedstoestanden’. ,,In tegenstelling tot ‘Carnaval’ waar elk deeltje een karakter is, zijn deze delen grote stukken en minder uitgesproken. Er gebeurt meer in een stuk, meer variaties en je hoort heel goed allerlei tegenstellingen, bijvoorbeeld somber en vrolijk, hard en zacht. ‘In der Nacht’ is zo’n stuk; ongelofelijk gaaf.” Sluitstuk van het album vormt het poëtische pianostuk ‘Arabesque’ (1839). ,,Dat wilde mijn mecenas er heel graag bij hebben en ik gelukkig ook.”

‘The Schumann Collection vol. 1’ van Nicolas van Poucke. Te beluisteren op: cd, digitale download en vinyl. www.nicolasvanpoucke.com

 

Marieke de Bruijn speelt met Dutch String Collective Schubert

Optreden met haar Dutch String Collective kan violiste Marieke de Bruijn voorlopig niet. Haar project ‘Schubert, het leven van een muzikaal genie’ komt pas volgend jaar op de planken. Nieuwe coronamaatregelen sluiten de theaters. Maar wat niet zichtbaar is, kan wel hoorbaar zijn. In de Groenland Studio’s in Hilversum maakte De Bruijn met haar collectief een audio-opname van haar Schubert-project.

Humble Heroes Award

Al vijftien jaar treedt de Amsterdamse Marieke de Bruijn (1967) op met haar Dutch String Collective. Een groot deel van haar werkzaamheden is studiowerk voor artiesten of als begeleidingsensemble op het podium. Een maand geleden kreeg de Bruijn in het televisieprogramma ‘Vooravond’ vlak voor een optreden van Tim Knol de Humble Heroes Award. ,,Dat is een onderscheiding voor musici die altijd onzichtbaar zijn voor het publiek, maar die er wel voor zorgen dat een artiest nog meer kwaliteit kan bieden.” Het zijn dan ook niet de minste artiesten voor wie zij en haar ensemble werkt: Danny Vera, Di-rect, Ellen ten Dame en Douwe Bob.

De aanleiding voor het Schubert-project was een lange Schubert-avond, die de Bruijn voor een opdrachtgever organiseerde. ,,Na die avond ging ik steeds meer lezen over Franz Schubert (1797-1828)”, vertelt de violiste. ,,Er is veel geschreven over zijn tragische korte leven en over zijn genialiteit.” Ze vindt dat Schuberts leven altijd wordt gezien als een grote lijdensweg, maar dat beeld is volgens haar onjuist. ,,Hij schreef ongelofelijk droevige indringende muziek, maar hij was helemaal niet zo’n depressief persoon. In de naschriften die vrienden na zijn overlijden over hem schreven, komt Schubert naar voren als een optimistisch mens. Hij was altijd omringd door vrienden en kunstenaars. Eenzaam was hij niet. Hij ging ook achter de meisjes aan in de hoerenbuurt. Daar liep hij syfilis op. Dat was natuurlijk wel dramatisch maar hij bleef toch doorwerken. Hij was enorm ambitieus.”

Caroline Esterházy

Op de audio-opname van ‘Schubert, het leven van een muzikaal genie’ valt kamermuziek te beluisteren en vertelt De Bruijn, in de huid van Caroline Esterházy (1805 -1851), zijn levensverhaal. ,,Zij was een leerling van Schubert en hij was enorm verliefd op haar. En dat wist ze. Maar Estherházy was van adel en de liefde tussen die twee was onmogelijk. Hij gaf haar heel lang les en tot aan zijn dood bleven ze met elkaar bevriend.”

Op 19 november 2020, de sterfdag van Schubert, bracht het Dutch String Collective het ‘Forellenkwintet’ uit. ,,Schubert schreef deze muziek toen hij 23 jaar oud was. Voor hem was dat een onbezonnen tijd waarin hij veel vriendschappen had. De jeugdigheid van deze muziek spreekt mij enorm aan. Het is vaak opgenomen, maar dit vijfdelig werk vormt op een cd of plaat één heel mooi geheel.”

Marieke de Bruijn en The Dutch String Collective met ‘Schubert, het leven van een muzikaal genie.  Medewerking: pianist Jonathan Waleson. www.mariekedebruijn.nl

 

Pianiste Ketevan Sharumashvili speelt Georgische componisten

Haar pianotechniek wordt fabelachtig genoemd en haar stijl zeer persoonlijk. De Georgische Ketevan Sharumashvili speelt graag composities die bij haar passen. En dat is piano-repertoire dat niet vaak gespeeld wordt, zoals uitdagend werk van de Antilliaanse componisten Jules Blasini en Miguel Esibilio Senior en van de Argentijnse Ginastera.

Tiblisi

Ze was bijna een tiener toen Ketevan Sharumashvili begon met pianospelen. ,,We hadden thuis geen piano maar de buren wel”, vertelt ze in het Engels. ,,Ik luisterde graag naar Georgische liedjes die zij op de piano speelden.” Toen ze bij de buren mocht oefenen werd haar talent ontdekt. ,,Van een normale school ging ik op mijn twaalfde naar het Paliashvili Muziekgymnasium in Tbilisi.” Ze vertelt dat ze zelf heel hard moest studeren. Haar ouders waren geen musici en konden haar ook niet begeleiden. Er waren docenten die haar behoorlijk onder druk zetten door bijvoorbeeld haar prestaties te vergelijken met die van andere pianoleerlingen.

Op haar achttiende ging ze naar het staatsconservatorium in Tiblisi waar ze in 2010, 24 jaar oud, haar master haalde. Met een beurs studeerde ze in Hamburg aan de Hochschule für Musik und Theater. Daar sloot ze in 2013, met hoge waardering, haar ‘Konzertexamen’ af.

Jan Wijn

De liefde bracht haar naar Nederland. ,,Behalve mijn man kende ik hier niemand. Ik wilde iets doen en toen heb ik mij ingeschreven op het Conservatorium van Amsterdam. Dat werd een extra pianostudie maar eigenlijk had ik die niet nodig.” Sharumashvili kreeg onder meer les van Jan Wijn. Kon hij haar nog wel wat leren? ,,Tot dan toe was mij altijd geleerd hoe strikt ik de muziek moest spelen, maar Jan gaf mij de vrijheid om op mijn eigen manier de stukken aan te pakken.”

Toen de pianiste in 2015 haar tweede master had behaald, nam ze een sabbatical. ,,Jarenlang heb ik gestudeerd bij zoveel verschillende docenten dat ik wilde uitzoeken wat ik echt wilde als pianiste.” Ze kiest nu vooral muziek uit die ze zelf leuk vindt om te spelen. ,,Ik volg mijn intuïtie daarin. Als het maar goed voelt.”

speelt onder andere muziek van de Antilliaanse componisten Jules Blasini (1847-1887) en Miguel Esibilio Senior (1877-1947). ,,Blasini is onbekend in Nederland. Veel van zijn muziek lijkt op die van Chopin. Ik speel een van zijn danza’s; een dansachtig stuk.” De Curaçaose Senior was een getalenteerde concertpianist die overal in de wereld optrad. ,,Van hem speel ik ook een danza. De dans staat sowieso centraal in dit programma.  Van de Argentijnse componist Alberto Ginastera, die lesgaf aan Astor Piazolla, laat ik een stuk horen dat heet ‘Dans van een verlegen meisje’. Daarvan is het laatste deel virtuoos maar het middenstuk is prachtig melodisch.” www.ketisharu.com

 

Camiel Boomsma en Marieke Vos spelen Busoni

Pianist Camiel Boomsma en klarinettiste Marieke Vos zijn veelgevraagde musici. Samen vormen ze een duo. Dit jaar verdiepten ze het in werk van de Italiaanse componist Ferruccio Busoni (1866-1924). Tijdens een speciale Busoni-programma spelen ze zijn jeugdwerk: ‘Suite voor klarinet en piano, Opus nr. 10’.

Marieke Vos (1990) is een talentvolle klarinettiste. In de regio is zij bekend als artistiek leider van de kamermuziekconcerten in het Herman van Veen Arts Center in Soest. Pianist Camiel Boomsma (1990) kreeg veel aandacht voor zijn debuutalbum met Wagner-transcripties ‘Transcripties voor piano en Porazzi’. Zijn laatste album ‘Unfold’ met romantisch repertoire van Chopin en Liszt werd door de pers met veel bijval ontvangen.

Radio 4

De tijd dat ze door de coronamaatregelen niet konden optreden hebben ze nuttig besteed. ,,Voor Radio 4 hebben we samen een aantal concerten gegeven”, vertelt Boomsma. ,,In het begin van de coronatijd leek het erop dat we te maken zouden krijgen met een lange stop, maar er kwamen toch dingen naar ons toe. Momenten van niks doen kan ik me niet herinneren. Ik richtte me op dingen maken en op de inhoud van mijn werk. En vooral niet steeds bezig zijn met het coronavirus.”

Privé vormen ze ook een duo. ,,We zitten altijd op een lijn. Ook muzikaal. Het repeteren gaat goed en het is altijd harmonieus. Op een gegeven moment begonnen we met een vormgeven van een duo programma. En zo kwamen we bij Busoni uit die een schatkist heeft aan composities. Hij is eigenlijk vooral bekend van zijn Bach-transcripties, maar hij is overal in thuis.” Busoni was een wonderkind en schreef als tiener al veel kamermuziek. ,,Zijn moeder was pianiste en zijn vader klarinettist. Ik stel mij zo voor dat hij zijn zelfgeschreven muziek vaak door hun liet spelen”

Genialiteit

Busoni’s ‘Suite Opus nr. 10’ (1878) bestaat uit zes delen. ,,Het is lyrisch, het ligt goed in het gehoor en is toegankelijk. Het is voor ons een nieuw en verfrissend werk. Dat Busoni al op twaalfjarige leeftijd al heel makkelijk melodieën schrijft, daarin bespeur je zijn genialiteit. Qua stijl is deze suite romantisch klassiek, in tegenstelling tot zijn latere moderne werk dat soms atonaal en Schönberg-achtig is.”
Aan het Busoni-programma zijn enkele muziekwerken toegevoegd, waaronder ‘Ballade Opus 10, nr. 4’ een solo pianostuk van Johannes Brahms. ,,Brahms had het niet op met de in zijn tijd moderne muziek van Wagner en Liszt. Busoni hoorde bij de progressieve componisten. Toch voerde hij Brahms’ muziek wel uit. Hij was een overgangsfiguur tussen de oude en de nieuwe muziekwereld. Een ultieme schakel. ”

www.camielboomsma.com

 

‘Matangi meets Mezzo, ode aan opera’

Het Fonds Podiumkunsten stelde met de tijdelijke regeling ‘Balkonscènes’ extra geld beschikbaar voor podiumkunstenaars, zodat zij in coronatijd live met publiek kunnen blijven optreden. Mezzosopraan Esther Kuiper kwam met een plan voor een concert met opera en kamermuziek, en het werd gehonoreerd met een subsidie. Samen met het Matangi Quartet ontwikkelde ze het afwisselende programma ‘Matangi meets Mezzo, ode aan de opera’.

Je instrument

De Amsterdamse Esther Kuiper behaalde een masterdiploma jazz-zang aan het Conservatorium in Amsterdam en studeerde daarna klassieke zang. Haar zangdocent was Marion van den Akker.  ,,Ik voelde mij toch meer thuis in de klassieke muziek”, vertelt de mezzosopraan. ,,Bij klassieke muziek komt een specifieke techniek kijken. Bij jazz heb je de microfoon; dat is je instrument. Er zijn verder weinig eisen. Als je besluit om een jazzliedje laag te zingen, dan mag dat gewoon. Bij klassiek zang bepaalt de compositie hoe je een noot moet zingen.”

Kuiper heeft diverse operarollen gezongen bij onder andere De Reisopera en De Nationale Opera. Een ander hoogtepunt was haar rol van Waltraute in Wagners ‘Walküre’ in de Zaterdagmatinee met het Radio Filharmonisch Orkest met Jaap van Zweden (2019).

Als mezzo zingt ze zowel mannen- als vrouwenrollen. ,,In de kunst is het leuk om je te verplaatsen in verschillende rollen. En iedereen – tussen aanhalingstekens – heeft mannelijke of vrouwelijke kanten die je als zanger kunt aanboren. “Je gaat mee in die emoties en drijfveren van iemand op dat moment. En die gevoelens zijn weer universeel.”

Matangi Quartet

Voor haar project ‘Ode aan de opera’ benaderde Kuiper het Matangi Quartet. ,,Heel lang geleden heb ik met ze opgetreden  met de cantate ‘Arianna a Naxos’ van Haydn.  Toen beviel de samenwerking heel goed. En hun handelsmerk is: wij spelen alles. Ze zijn flexibel en altijd enthousiast.”

Het programma. ,,Na de ouverture uit de opera ‘Le Nozze di Figaro’ van Mozart is er een afwisseling van instrumentale stukken, opera-aria’s en op opera geïnspireerde instrumentale werken voor strijkers.” Een werk waaraan ze zelf heel veel plezier beleeft is de aria ‘Nobles Seigneurs, salut!’ van de page Urbain uit ‘Les Huguenots’ van Giacomo Meyerbeer. ,,Je kunt het publiek zo leuk bespelen. Ik zeg zoiets van: ‘De page Urbain nodigt één van u uit voor een geheim rendez-vous met een niet nader bij naam genoemde nobele dame.’”

Als laatste aria zingt Kuipers ‘Liebestod’ uit de opera ‘Tristan und Isolde’ van Wagner. Het is een sopraanaria, maar deze ligt echt lekker voor mijn stem. Het Matangi Quartet vond het fantastisch om dit stuk met deze ligging en bezetting in te studeren.”

‘Ode aan opera’ heeft geen rode draad. ,,Het is een pastiche. We bieden een divers programma aan, ook geschikt voor mensen die nooit opera beluisteren. Ze zitten niet meteen drie uur vast aan één Mozartopera. Tussendoor vertellen we wat over de stukken. Het is laagdrempelig.”
www.estherkuiper.com

 

Manet en zijn Hollandse vrouw Suzanne Leenhoff

La lecture

De Franse schilder Édouard Manet (1832-1883) werd beroemd als overgangsfiguur van het realisme naar het impressionisme. In zijn schaduw, maar niet minder belangrijk, stond zijn Hollandse vrouw Suzanne Leenhoff (1829-1906), een pianiste uit Zaltbommel. Celliste Oihana Aristizabal Puga en pianiste Lineke Lever maakten een vertelconcert over haar: ‘La Lecture’

Suzanne Leenhoff stamt uit een muzikaal gezin en was al jong een pianotalent. Haar vader Carolus Leenhoff was cellist en stadsbeiaardier in Zaltbommel. ,,Suzanne moest naar Parijs om geld te verdienen”, vertelt Lineke Lever. ,,Ze was achttien jaar en eigenlijk had ze er geen trek in om daar te werken, maar er was een aardappelziekte in Nederland en enorme armoede. De ingang naar Parijs was dat haar oma daar al woonde. Later vertrokken ook haar moeder en broers erheen. In Parijs kwam Suzanne in 1840 in contact met de moeder van Édouard Manet die een pianojuf zocht voor haar drie jonge zonen.”

Zaltbommel

Oihana Aristizabal Puga: ,,Manets vader had liever dat Édouard rechten ging studeren. Maar zijn zoon was een man die voor zijn dromen vocht en gewoon doorging met tekenen en schilderen. Hij werd verliefd op Suzanne en trouwde met haar in Zaltbommel. Zijn familie verwachtte dat hij een Frans meisje uit een goed milieu zou trouwen en niet een struise deerne uit Holland.”

Over het liefdesleven van Édouard en Suzanne Manet is veel geschreven. Hij was een womanizer. Puga:,,Zij vond het niet erg dat hij vreemdging. Suzanne had zelf namelijk een kind van een ander.” Lever: ,,Zij moet in de muziekscene van Parijs de beroemde violist Gustave-Adolphe Koëlla tegengekomen zijn. Daar ging ze een nachtje mee uit. Bij de burgerlijke stand staat dat hij de vader is van haar zoon Leon. Manet kon geen kinderen krijgen (hij was onvruchtbaar door syfilis, red.) maar hij heeft Leon wel als zijn eigen zoon opgevoed. Dat werd door iedereen geaccepteerd.”

La Lecture

De Manets waren geliefd in de kunstwereld van Parijs. Thuis hielden ze soirees waar Suzanne haar concerten kon geven. Lever: ,,Zo’n avondpartij vormt ook het idee voor ons programma ‘La Lecture’. Offenbach kwam bij de Manets over de vloer en wij spelen een stuk van zijn hand. We laten muziek horen van Wagner want daar hield het Suzanne heel erg veel van. Ook muziek van Gustave-Adolphe Koëlla valt te beluisteren en werk van haar vader Carolus Leenhoff.”

Puga: ,,We lezen gedichten voor van schrijvers en delen uit lieve brieven die Eduard aan zijn vrouw schreef. Op toneel zijn ook replica’s van schilderijen te zien.” ‘La Lecture’ wordt afgesloten met muziek van Jean Baptist Faure (1830-1914) niet te verwarren met componist Gabrielle Fauré (1845-1924). Lever: ,,Jean Baptist was Frankrijks beroemdste zanger die het werk van Manet verzamelde en zich ook door hem liet portretteren. Hij heeft ook composities geschreven, onder andere aria’s die wij als afsluiter gebruiken. De muziek is gearrangeerd door Willem van Merwijk.” www.cellopiano.nl 

 

Nino Gvetadze speelt Schumann

Nino Gvetadze

‘Einsam’ is de titel van de nieuwe cd van pianiste Nino Gvetadze. Hij bevat romantische pianomuziek van Robert Schumann, onder meer ‘Kinderszenen’ en ‘Kreisleriana’. Liefdevolle muziek die voor de Georgische pianiste in corona-lockdown heel persoonlijk werd. Gvetadze presenteert haar cd met een concert in concertpodium Bij Andreas in Naarden.

In maart zat Gvetadze midden in een tournee met het Noord Nederland Orkest. ,,Ik speelde Chopins ‘Pianoconcert nr. 2’”, vertel ze. ,,’s Middags waren we nog aan het repeteren, maar toen kwam die belangrijke persconferentie en konden we naar huis.” De eerste week van de lockdown ervoer ze niet als vervelend. ,,Het is normaal dat ik thuis ben als ik geen concert heb. Maar nu duurde dat thuis zitten wel uitzonderlijk lang. Je speelt meer met de kinderen (een dochter van 13 en een zoon van 5, red.) en dat is heel leuk. Maar na de tweede week werd het moeilijk, want alles tot september werd afgezegd: de tournee en ook andere concerten. Wat kon ik doen? Studeren zonder doel is vervelend. Ik besloot een cd op te nemen met pianomuziek van Schumann. Toen, in de staat waarin ik mij bevond, kwam die muziek heel dicht bij mij. Die staat was soms rustig, maar ook onrustig.”

Gvetadze (1981) groeide op in Tbilisi in Georgië. Op zesjarige leeftijd speelde ze al als soliste met orkesten. Vanaf 1998 studeerde ze aan het Staatsconservatorium van Tbilisi en hierna aan het Koninklijk Conservatorium Den Haag en het Conservatorium van Amsterdam. In Nederland kreeg ze onder andere les van Jan Wijn. In 2008 won Gvetadze meerdere prijzen op het Internationaal Franz Liszt Pianoconcours en groeide uit tot een toppianiste. Ze heeft een drukke internationale carrière en wordt door critici wereldwijd geprezen.

Arabeske

Het eerste werk op haar cd ‘Einsam’ is het lieflijke ‘Arabeske’. ,,Dit stuk speelde ik al toen ik zes was en ik heb het altijd mooi gevonden. Vaak speel ik het als opening of toegift.”  Bij ‘Kinderszenen’, een serie van dertien vrolijke pianostukken (1838), vertelt de pianiste dat ze haar doen denken aan haar eigen muzikale kindertijd en die van haar eigen kinderen nu. ,,Het was een van de favoriete werken van Franz Liszt. Hij speelde het altijd voor zijn dochter, die het zo heerlijk vond dat hij het de hele dag voor haar moest spelen.”

‘Kreisleriana’ (1838) is een achtdelig werk en een topstuk van het romantisch pianorepertoire. ,,Schumann  schreef dit toen hij nog niet getrouwd was met Clara en veel weg was.” Gvetadze zegt dat het een muzikale dialoog is tussen die twee, waarin je meerdere kanten van Robert Schumann hoort met allerlei contrasten. ,,Het gaat over gedachten en echte emoties. Alles wat in ons zit kun je daarin terug horen.” Ze verklaart de cd-titel. ,,In de tijd van Schumann noemden zijn vrienden het leven ‘Frei aber einsam’. Voor ons was het, zeker de eerste twee maanden toen we thuis moesten blijven vanwege de lockdown, helemaal niet vrij. En dat was voor veel mensen ook heel eenzaam. Ik hoop dat er gauw een einde komt aan dat onvrije gevoel.” www.ninogvedatze.net 

 

Vrij voelen om te spelen

Josep Puglia

Violist Joseph Puglia, verbonden aan het Asko Schönberg Ensemble, is zeer goed thuis in de hedendaagse klassieke muziek. Toch speelde hij tijdens de lockdown het liefst vioolsonates van Bach. Het instuderen leidde tot een concert met op het programma: ‘Cellosuite nr.1’ bewerkt voor altviool en ’Vioolpartita nr.2’ van Johann Sebastian Bach.

Joseph Puglia (1984) is geboren in New York. Zijn Italiaanse achternaam heeft hij te danken aan zijn voorouders die van Sicilië komen. Aan de Juilliard School of Music studeerde hij viool. Na zijn bachelor wilde hij Europa zien en kwam hij in Nederland terecht. ,,Ik had  een cd-opname gehoord van een Brahms strijksextet gespeeld door onder andere Vera Beths. Dat had ik nog nooit zo mooi gehoord en ik wilde ook zó leren spelen. Vera Beths kwam in die tijd toevallig naar New York en later ging ik bij haar studeren aan het conservatorium in Den Haag.”

Reinbert de Leeuw

Hij behaalde zijn masterdiploma in 2006 en al snel kreeg hij een baan in het Asko Schönberg Ensemble. Puglia heeft onder andere samengewerkt met John Adams, Louis Andriessen en de beroemde dirigent van het ensemble, Reinbert de Leeuw. ,,Toen ik studeerde had ik maar een klein beetje kennis van hedendaagse muziek. In het begin kon ik de emotie niet vinden, maar hoe meer ik mij erin ging verdiepen, hoe rijker ik het vond.” Over Reinbert de Leeuw. ,,Hoe hij dingen benaderde in de muziek gaf mij zoveel, dat ik alles kon spelen. Soms hoor ik zijn stem nog waarmee hij dingen voorzingt om de muziek beter te kunnen spelen.”

Op het concert speelt hij ‘Cellosuite nr.1’ bewerkt voor altviool en ’Vioolpartita nr.2’ van Johann Sebastian Bach. ,,Al voor de corona-lockdown had ik het idee Bach te gaan spelen. De vioolsonates van Bach zijn namelijk precies driehonderd jaar oud. Wat ook meespeelt is dat iedere muzikant afgelopen tijd wel iets van Bach online zette. Het zijn werken die je goed in isolatie kunt spelen. Bovendien geef je nu het publiek de kans, deze prachtige stukken live te horen.”

Chaconne

De cellosuite en vioolpartita hebben gemeen dat ze naast allerlei andere delen vier dezelfde dansen bevatten: allemande, courante, sarabande en gigue. De ‘Tweede vioolpartita’ bevat het slotdeel ‘chaconne’ ,,Dit is een groot en massief werk. Het duurt net zo lang als de andere stukken bij elkaar.” Voor iedereen betekent zo’n intens werk iets anders. ,,Ook als ik het speel, krijgt het een andere betekenis door de dynamiek, de frasering en intensiteit die bij mij horen.”

Tijdens het Bach-concert speelt hij viool, maar ook altviool. ,,Twee jaar geleden leende ik een altviool voor het spelen van altvioolpartijen. Mijn hele leven heb ik viool gestudeerd en daarin een eigen stijl ontwikkeld. Met een altviool heb ik geen geschiedenis en dus ben ik vrij in het spelen. In isolatie wilde ik in de eerste weken alleen maar altviool spelen; dat werden dus de cellosuites. Voor mij was het een soort therapie; deze stukken te spelen werkte heel bevrijdend.” www.josephpuglia.com 

 

Copyright © Dandelion by Pexeto