De dag dat ik Robert Long ontmoette

De liedjes van zanger Robert Long (1943-2006) als ‘Flink zijn’ en ‘Liefste mijn liefste’ zijn klassiekers, al zijn ze bij veel jongeren niet bekend. Robert Long zijn weduwnaar Kristof Rutsaert wil niet dat zijn liedjes worden vergeten en kwam met het theaterconcert ‘De dag dat ik Robert Long ontmoette’.

,,In 2018 zou Robert Long 75 jaar geworden zijn”, vertelt Kristof Rutsaert vanuit Antwerpen. ,,Zijn verjaardag wilde ik toen niet zo maar voorbij laten gaan. Ik wilde een hommage aan hem brengen.” Hij vertelt, dat hij samen met het Metropole Orkest en met verschillende artiesten, in het Luxor in Rotterdam een muzikaal eerbetoon bracht. ,,Daaruit is dit theaterconcert ‘De dag dat ik Robert Long ontmoette’ in 2019 voortgekomen.”

Wegens succes gaat de theatershow in reprise. Maaike Widdershoven, Will van der Meer, Julia Herfst en Job Bovenlander brengen 25 prachtige liedjes. Ze worden muzikaal bijgestaan door een combo onder leiding van Peter van der Zwaag, die vele jaren met Robert Long heeft samengewerkt.

Tijdloos

,,De nummers nemen je mee op een reis door het repertoire van Robert. Vanaf zijn eerste Nederlandse plaat: ‘Vroeger of Later’ (1974) tot zijn laatste plaat ’n Duivels genoegen’ in 2005. Tussen de liedjes door hoor je bekende uitspraken uit zijn conferences. Bovendien vertellen de zangers hoe ze Robert hebben ontmoet. En dat doen ze op hun eigen manier. Job Bovenlander kende hem niet, maar hij ontmoette hem via zijn muziek. Job is heel enthousiast over zijn liedjes. Ik hoop ook dat meer jongeren zijn muziek leren kennen. Roberts nummers zijn tijdloos en hebben ieder een eigen verhaaltje. Daarbij is het een echt plezante en amusante voorstelling.”

Rutsaert heeft Robert Long voor het eerst ontmoet in Gent in 1990. ,,Ik studeerde nog en ik liep naar huis door het park en ik zag Robert. ‘Wat een mooie man‘ dacht ik, en we begonnen te praten. Ik kende hem niet maar herkende wel zijn stem. Een paar weken daarvoor had ik hem op de televisie gezien en daar ging het over homoseksualiteit. Hij was als een van de eerste artiesten die daar heel open over was. Ik was toen negentien! Als ik eraan terugdenk was ik qua leeftijd nog een kind, maar ik was heel zelfverzekerd wat ik wou. Die ontmoeting werd het begin van een nieuw leven. Zestien jaar was hij bij me. Nu vijftien jaar geleden is hij overleden maar ik ben nog steeds met hem verbonden. Maar toen hij wegviel, voelde ik mij geamputeerd. Vreselijk.”

Juweeltjes

Hij vertelt verder dat hij Longs muzikale erfgoed in leven wil houden. ,,Het is niet omdat het van iemand moet, ik doe het uit mezelf. Je kan ook niet elk jaar met een Robert Long programma komen. Dat hoeft ook niet. Nu is het heel intens en ben ik met de theaters bezig en aanwezig bij de voorstellingen. Straks is het over.”  Hij vindt het moeilijk te beantwoorden op de vraag wat zijn favoriete liedje is. ,,Het is denk ik hoe je op dat moment voelt. Als je liefdesverdriet hebt dan zoek je de liefdesliedjes uit. Kan van alles zijn. Er zitten zoveel juweeltjes in.”

‘De dag dat ik Robert Long ontmoette’ theaterconcert met Maaike Widdershoven, Will van der Meer, Julia Herfst en Job Bovenlander. Script: Ivo de Wijs. Regie: Eddy Habbema.

 

Koeprin en de onvoorwaardelijke liefde

Verhalen van Russische schrijvers als Tolstoj en Dostojevski kennen de meeste literatuurliefhebbers wel. De schrijver Alexander Koeprin (1870-1938) is echter nauwelijks bekend in Nederland. Pianiste Irina Parfenova zet zijn werk in de belangstelling met de muzikale voorstelling ‘De granaten armband’. Dit doet ze samen met acteur Bartho Braat, in een regie van Gerardjan Rijnders.

Koeprin

De Russische Parfenova kent Koeprin zijn werk maar al te goed. In haar geboortestad Moskou studeerde ze piano aan de Russische Academie van Muziek: Gnesins. Die studie rondde ze af in 1987. Drie jaar later bracht de liefde haar naar Nederland. ,,Om een Nederlands pianodiploma te halen en in vorm te blijven ging ik piano studeren aan het Conservatorium in Den Haag bij Naum Grubert. Dat heb ik drie jaar gedaan.” Naast het geven van concerten en recitals produceert ze muzikale theatervoorstellingen met haar Stichting Troup A’dour.
Parfenova zou graag zien dat er meer aandacht komt voor het werk van Koeprin. ,,Zijn werk is nauwelijks vertaald in Nederland. Zijn roman ‘De Kuil’ kwam uit in de jaren zeventig en in 2002 verscheen er twee korte verhalen: ’Olesja’ en ‘Vera’. Vera is eigenlijk de naam van het verhaal ‘De granaten armband’ en dat is een van mijn favoriete verhalen.”

Net na de Russische Revolutie (1917-1923, toen Koeprin in Frankrijk woonde, werd zijn werk vergeleken met de naturalistische verhalen van de Franse schrijver Guy de Maupassant (1850-1893). ,,Koeprin heeft meer dan 200 verhalen geschreven, bijna ieder verhaal met een verschillend thema. Hij schrijft telkens vanuit een andere persoon: een kind, een officier, een prostituee of zelfs een hond. Soms zijn het wel heftige verhalen.”

‘De granaten armband’ gaat volgens Parfenova over onvoorwaardelijke liefde. ,,Vorstin Vera Nikolajevna heeft een aanbidder die haar al zeven jaar lang brieven stuurt, maar Vera heeft hem nog nooit ontmoet. Ook niet bij de concerten die ze bezoekt. Voor haar verjaardag stuurt hij haar een granaten armband. Haar familie vindt dat onacceptabel; zij is namelijk getrouwd. Het is een verhaal dat tragisch afloopt, maar net zoals een Griekse tragedie toch ook met een catharsis beleving.”

Appassionato

De pianiste maakt duidelijk dat het ‘Largo Appassionato’ uit de ‘Pianosonate op. 2, nr. 2’ van Ludwig van Beethoven een belangrijk onderdeel uitmaakt van de voorstelling. ,,Dit pianostuk komt telkens terug.  Eigenlijk is het verhaal de verwoording van die muziek.” Met acteur Bartho Braat heeft ze al eerder met veel plezier een muziektheatervoorstelling gemaakt. ,,In ‘De granaten armband’ vertelt hij het verhaal en kruipt dan in de huid van Koeprin, van Vera of zichzelf. Ik illustreer dan zijn verhaal met Beethoven en andere muziek uit de tijd van Koeprin, zoals van Rachmaninov, Scriabin en de niet veel gehoorde componist Vladimir Rebikov (1866-1920).”
Regisseur Gerardjan Rijnders heeft de tekst bewerkt en de voorstelling geregisseerd. ,,Hij is met zijn tekst heel dicht bij het origineel gebleven. In de regie geeft hij ons veel ruimte. Ook als we met ideeën komen, of als we twijfelen aan de tekst. Ik hoop dat mensen met ‘De granaten armband’ de mooie verhalen van Koeprin zullen ontdekken.”

‘De granaten armband’ met Irina Parfenova (piano) en Bartho Braat (verteller). Regie: Gerardjan Rijnders.

 

Boek een concert Samen/uit/thuis

In tijden van crisis ontstaan nieuwe initiatieven. Eén ervan is boekingssite en platform ‘Samen/uit/thuis’. Op deze website kunnen liefhebbers van liveoptredens onder meer Gooise artiesten boeken, die ze vanwege de coronacrisis momenteel niet kunnen zien in theater- en concertzalen.

Cora Burggraaf

Oprichters van dit platform zijn zangeres Cora Burggraaf, docent Nederlands en fagottiste Ludian Schaling en grafisch vormgever Herman Rienstra. ,,Het idee ontstond een jaar geleden aan de keukentafel”, zegt Cora Burggraaf. ,,Met de lockdown kwam het besef dat een artiest wel in coronatijd kon optreden, alleen niet in de zalen. Hoe bereik je dan je publiek? Normaal gesproken is de organisatie in handen van de zalen zelf, en wij wilden deze artiesten helpen.”

Rienstra bouwde de site ‘Samen/uit/thuis’ en al snel stroomden de aanmeldingen binnen van musici en theatermakers. Ook uit het Gooi hebben musici als altvioliste Judith Wijzenbeek en pianist Folke Nauta zich aangesloten bij het platform. ,,We selecteren zorgvuldig. De criteria zijn kwaliteit en bewezen ervaring. Denk hierbij aan artiesten die hun sporen al hebben verdiend op de podia.” Hoe boek je een artiest? ,,Stel je partner wordt jarig en je wil een thuisconcert organiseren, dan kun je dat direct via de site regelen. Er is dan overleg en we brengen je in contact met de artiest. We vragen eerlijke en vaste prijzen. En alle verdiensten gaan naar de artiest.”

Flitsoptreden

Als je bijvoorbeeld Judith Wijzenbeek uit Hilversum wil boeken kost dat voor een half uur solo 400 euro en met pianist voor een uur 1000 euro, inclusief btw en reiskosten. ,,Natuurlijk is dat veel geld. Maar als je uitlegt waar die prijs vandaan komt: dat je moet studeren en repeteren, dan maak je het snel inzichtelijk. Wat veel mensen doen met een kleine portemonnee is een flitsoptreden aanvragen. Dat kost 150 euro. Je boekt dan een artiest die woont in je eigen woonplaats. Die artiest doet bijvoorbeeld een verrassingsoptreden voor iemand en zingt dan een kwartier. Als je familie, vrienden en de buren uitnodigt voor een bijdrage dan heb je het bedrag zo bij elkaar.”

De zangeres noemt het geven van een thuisconcert telkens een bijzonder ervaring. ,,Ik heb een paar keer concerten gegeven voor slechts twee luisteraars. Dat was heel leuk. Het is zoveel persoonlijker. Dan pas ik mijn optreden en repertoire aan, aan de situatie. De praatjes tussendoor zijn veel informeler en dat waarderen mensen enorm. De totaal-ervaring wordt ook verhevigd. Als je met z’n tweeën zit te luisteren, dan kun je je niet verbergen in je pluchen stoel.”

‘Samen/uit/thuis’ is een succes. ,,Ik hoop dat het concept na de coronacrisis ook toekomst heeft. Dat het een mooie aanvulling blijft op de optredens in de zalen en een toevoeging wordt aan het culturele bestel. Want de feedback is zo positief en de reacties zijn hartverwarmend. Het verbindt!” https://samenuitthuis.nl/portfolio_tag/hilversum/

 

Mylou en Dorine zijn zielsverwanten

Cabaretières Mylou Frencken en Dorine Wiersma zijn al jarenlang bevriend. Vorig jaar mondde dat uit in een gezamenlijk liedjesprogramma onder de titel ‘Waagstukken’. Levensmoed is het thema van deze muzikale voorstelling vol humor en ernst.

Bij het televisiepubliek is Mylou Frencken (1966) het meest bekend als muzikale barvrouw in het spelletjesprogramma ‘Met het mes op tafel’. Deze rol vervult zij al 24 jaar. Haar corebusiness is evenwel het schrijven van liedjes, columns en boeken. Voor haar theaterlied ‘Geduld’ werd ze in 2019 genomineerd voor de Annie M.G. Schmidtprijs. ,,Samen met Dorine schrijf ik een column in het blad ZIN”, zegt Mylou Frencken. ,,We schrijven hem in briefvorm. Meestal gaan de brieven over onze rommelige levens.”

Bert Klunder

De twee uitgesproken cabaretières leerden elkaar kennen in 2004 bij theater de Roode Bioscoop in Amsterdam waar zij ieder een gastoptreden hadden in het middagprogramma van Maarten van Roozendaal. ,,We vonden elkaar meteen leuk. We snapten elkaars toon. Dorine stopte net met haar duo De Doos. En ik begon net weer in mijn eentje, na jaren een duo te zijn geweest met mijn toenmalige man cabaretier Bert Klunder.” Met hem maakte zij de cabaretprogramma’s ‘Visch en Fruit’ en ‘Varkens Wassen’.
,,Met Dorine werd het een cabaretvriendschap en dat is hartstikke leuk en waardevol in het vak. Je voelt je zielsverwanten. Vaak is dit werk een eenzame toestand met het maken en worstelen van je eigen programma. Maar met ‘Waagstukken’ konden we dat lekker met z’n tweeën doen.”

Liedjesprogramma

Het theaterseizoen van ‘Waagstukken’ zou afgelopen mei gestopt zijn, maar de voorstellingen lopen door tot eind van dit jaar. ,,We zijn niet online gegaan met ons liedjesprogramma. Daar geloofden we niet in. Dorine en ik kunnen prima spelen voor dertig man. Bij een stand-upcomedian ben je afhankelijk van een lach die door de zaal rolt. Dat er rumoer is. Bij ons liedjesprogramma hoeft dat niet per se. Het publiek kan fijn de liedjes alleen maar luisteren.”

Het thema van het liedjesprogramma is moed. ,,Daar hebben we allebei wel iets mee. Ik heb te weinig moed en Dorine juist te veel. Op het eerste gezicht trek ik mij vaker terug. Als ik iets moet ondernemen wacht ik wat af. Ik ben zeker niet laf en uiteindelijk kom ik er wel. Dorine heeft overmoed, toont sterke emoties en wil zich nog weleens vergalopperen. Dorine is een keer gearresteerd en vertelt daarover in de voorstelling. Daarentegen heb ik nog nooit loonsverhoging gevraagd. In de voorstelling ga ik dat doen bij Jan Slagter van Omroep Max voor mijn werk als barvrouw van ‘Met het mes op tafel’. Dat loopt dan volledig uit de hand. Of ik ook echt om opslag ga vragen? Het lijkt mij eng.”

 

Marieke de Bruijn speelt met Dutch String Collective Schubert

Optreden met haar Dutch String Collective kan violiste Marieke de Bruijn voorlopig niet. Haar project ‘Schubert, het leven van een muzikaal genie’ komt pas volgend jaar op de planken. Nieuwe coronamaatregelen sluiten de theaters. Maar wat niet zichtbaar is, kan wel hoorbaar zijn. In de Groenland Studio’s in Hilversum maakte De Bruijn met haar collectief een audio-opname van haar Schubert-project.

Humble Heroes Award

Al vijftien jaar treedt de Amsterdamse Marieke de Bruijn (1967) op met haar Dutch String Collective. Een groot deel van haar werkzaamheden is studiowerk voor artiesten of als begeleidingsensemble op het podium. Een maand geleden kreeg de Bruijn in het televisieprogramma ‘Vooravond’ vlak voor een optreden van Tim Knol de Humble Heroes Award. ,,Dat is een onderscheiding voor musici die altijd onzichtbaar zijn voor het publiek, maar die er wel voor zorgen dat een artiest nog meer kwaliteit kan bieden.” Het zijn dan ook niet de minste artiesten voor wie zij en haar ensemble werkt: Danny Vera, Di-rect, Ellen ten Dame en Douwe Bob.

De aanleiding voor het Schubert-project was een lange Schubert-avond, die de Bruijn voor een opdrachtgever organiseerde. ,,Na die avond ging ik steeds meer lezen over Franz Schubert (1797-1828)”, vertelt de violiste. ,,Er is veel geschreven over zijn tragische korte leven en over zijn genialiteit.” Ze vindt dat Schuberts leven altijd wordt gezien als een grote lijdensweg, maar dat beeld is volgens haar onjuist. ,,Hij schreef ongelofelijk droevige indringende muziek, maar hij was helemaal niet zo’n depressief persoon. In de naschriften die vrienden na zijn overlijden over hem schreven, komt Schubert naar voren als een optimistisch mens. Hij was altijd omringd door vrienden en kunstenaars. Eenzaam was hij niet. Hij ging ook achter de meisjes aan in de hoerenbuurt. Daar liep hij syfilis op. Dat was natuurlijk wel dramatisch maar hij bleef toch doorwerken. Hij was enorm ambitieus.”

Caroline Esterházy

Op de audio-opname van ‘Schubert, het leven van een muzikaal genie’ valt kamermuziek te beluisteren en vertelt De Bruijn, in de huid van Caroline Esterházy (1805 -1851), zijn levensverhaal. ,,Zij was een leerling van Schubert en hij was enorm verliefd op haar. En dat wist ze. Maar Estherházy was van adel en de liefde tussen die twee was onmogelijk. Hij gaf haar heel lang les en tot aan zijn dood bleven ze met elkaar bevriend.”

Op 19 november 2020, de sterfdag van Schubert, bracht het Dutch String Collective het ‘Forellenkwintet’ uit. ,,Schubert schreef deze muziek toen hij 23 jaar oud was. Voor hem was dat een onbezonnen tijd waarin hij veel vriendschappen had. De jeugdigheid van deze muziek spreekt mij enorm aan. Het is vaak opgenomen, maar dit vijfdelig werk vormt op een cd of plaat één heel mooi geheel.”

Marieke de Bruijn en The Dutch String Collective met ‘Schubert, het leven van een muzikaal genie.  Medewerking: pianist Jonathan Waleson. www.mariekedebruijn.nl

 

Pianiste Ketevan Sharumashvili speelt Georgische componisten

Haar pianotechniek wordt fabelachtig genoemd en haar stijl zeer persoonlijk. De Georgische Ketevan Sharumashvili speelt graag composities die bij haar passen. En dat is piano-repertoire dat niet vaak gespeeld wordt, zoals uitdagend werk van de Antilliaanse componisten Jules Blasini en Miguel Esibilio Senior en van de Argentijnse Ginastera.

Tiblisi

Ze was bijna een tiener toen Ketevan Sharumashvili begon met pianospelen. ,,We hadden thuis geen piano maar de buren wel”, vertelt ze in het Engels. ,,Ik luisterde graag naar Georgische liedjes die zij op de piano speelden.” Toen ze bij de buren mocht oefenen werd haar talent ontdekt. ,,Van een normale school ging ik op mijn twaalfde naar het Paliashvili Muziekgymnasium in Tbilisi.” Ze vertelt dat ze zelf heel hard moest studeren. Haar ouders waren geen musici en konden haar ook niet begeleiden. Er waren docenten die haar behoorlijk onder druk zetten door bijvoorbeeld haar prestaties te vergelijken met die van andere pianoleerlingen.

Op haar achttiende ging ze naar het staatsconservatorium in Tiblisi waar ze in 2010, 24 jaar oud, haar master haalde. Met een beurs studeerde ze in Hamburg aan de Hochschule für Musik und Theater. Daar sloot ze in 2013, met hoge waardering, haar ‘Konzertexamen’ af.

Jan Wijn

De liefde bracht haar naar Nederland. ,,Behalve mijn man kende ik hier niemand. Ik wilde iets doen en toen heb ik mij ingeschreven op het Conservatorium van Amsterdam. Dat werd een extra pianostudie maar eigenlijk had ik die niet nodig.” Sharumashvili kreeg onder meer les van Jan Wijn. Kon hij haar nog wel wat leren? ,,Tot dan toe was mij altijd geleerd hoe strikt ik de muziek moest spelen, maar Jan gaf mij de vrijheid om op mijn eigen manier de stukken aan te pakken.”

Toen de pianiste in 2015 haar tweede master had behaald, nam ze een sabbatical. ,,Jarenlang heb ik gestudeerd bij zoveel verschillende docenten dat ik wilde uitzoeken wat ik echt wilde als pianiste.” Ze kiest nu vooral muziek uit die ze zelf leuk vindt om te spelen. ,,Ik volg mijn intuïtie daarin. Als het maar goed voelt.”

speelt onder andere muziek van de Antilliaanse componisten Jules Blasini (1847-1887) en Miguel Esibilio Senior (1877-1947). ,,Blasini is onbekend in Nederland. Veel van zijn muziek lijkt op die van Chopin. Ik speel een van zijn danza’s; een dansachtig stuk.” De Curaçaose Senior was een getalenteerde concertpianist die overal in de wereld optrad. ,,Van hem speel ik ook een danza. De dans staat sowieso centraal in dit programma.  Van de Argentijnse componist Alberto Ginastera, die lesgaf aan Astor Piazolla, laat ik een stuk horen dat heet ‘Dans van een verlegen meisje’. Daarvan is het laatste deel virtuoos maar het middenstuk is prachtig melodisch.” www.ketisharu.com

 

Zingen is belangrijke drijfveer Renée van Wegberg

‘Renée Doet De Dames’ is het nieuwe liedjesprogramma van zangeres en musicalactrice Renée van Wegberg. Een eigen productie waarin ze een ode brengt aan Nederlandse zangeressen. Ze zingt nummers van onder andere Conny Stuart en Jenny Arean, maar ook van Trijntje Oosterhuis en Caro Emerald.

Renée van Wegberg (1984) woont al een tijdje in Muiderberg. Haar zachte ‘g’ verraadt haar zuidelijke afkomst. ,,Ik kom uit het Noord-Limburgse plaatsje Horst”, zegt ze enthousiast. ,,Als ik mezelf ben, en dat ben ik meestal, dan hoor je het wel. Maar als ik op toneel een personage speel of een tekenfilm inspreek, dan kan ik het accent goed uitzetten. Dat moet ook wel.”

Frozen 2

Van Wegberg is een veelzijdige zangeres en actrice. ,,De musicalliefhebber kent mij van rollen als Elphaba, de groene heks in ‘Wicked’ en van de musical ‘Liesbeth List’ waarin ik de titelrol vertolkte. Maar de vriendjes en vriendinnetjes van mijn zoon van vijf kennen mij weer als de moeder (stem, red.) van Elsa uit ‘Frozen 2’.” Ze acteert met veel plezier, al is zingen haar eerste liefde. ,,Zingen is een belangrijke drijfveer in mijn leven. Mooie liedjes te mogen zingen. Ja, dat doe ik gewoon erg graag.”

Ze zong in liedjesprogramma’s als ‘Vive La France’ (2015 en 2017) en oogstte succes met haar eigen soloprogramma ‘List, Shaffy & Piaf’ (2019). ,,Anders dan in mijn vorige liedjesprogramma’s is, dat ik kon kiezen uit een breder palet aan liedjes en genres van Nederlandse zangeressen. Hoe kies je dan?  Een belangrijk criterium is: wat mijzelf aanspreekt. Ook speelt een rol of ik bij een bepaald liedje een persoonlijk verhaal heb. En dan natuurlijk nog: wat vind ik lekker om te zingen.”

Van Wegberg vertelt dat ze tijdens haar studie Muziektheater op het Conservatorium in Rotterdam veel kleinkunstliedjes instudeerde. Voor een blokje in dit genre koos ze onder meer van Jenny Arean ‘Geef me de moed’. ,,Het is oorspronkelijk van Charles Aznavour. Het is zo krachtig en actueel. Het lied zegt iets over hoe we nu in de wereld staan. Dat we moeten proberen vrij te blijven van angst. Dat we positief en met vertrouwen de toekomst tegemoet moeten zien.”

Caro Emerald

Met haar driekoppige band brengt ze ook jazz en popsongs zoals nummers van Anouk, Trijntje Oosterhuis en Caro Emerald. ,,Met het nummer ‘That man’ van Caro Emerald gaat het met een knipoog over de stereotypen die er nog zijn over vrouwen.” Ze verbindt er een persoonlijk verhaal aan. ,,Ik denk dat vrouwen meer op hun uiterlijk worden beoordeeld. Zo krijg ik vaak de opmerking of ik wel genoeg eet. Of ze vragen mij ook altijd: Hoe combineer ik mijn fulltime werk met mijn moederschap? Een fulltime werkende vader wordt dat nooit gevraagd. Het zijn clichés die ik even aankaart. Het is kritische noot, maar het is niet met een vingertje wijzen. In de meeste dingen die ik tussen de nummers door vertel zit bovenal veel humor.”

In ‘Renée Doet De Dames’ brengt Van Wegberg ook een medley met nummers vanaf de jaren veertig van de vorige eeuw tot nu. ,,Het zijn allerlei bekende meezingers. En al mogen de bezoekers niet luidkeels meezingen, neuriën en meedeinen mag wel! Het is heerlijke muziek die we brengen en ik hoop dat we de mensen een fijne avond kunnen bieden.”

www.reneevanwegberg.nl

 

Manet en zijn Hollandse vrouw Suzanne Leenhoff

La lecture

De Franse schilder Édouard Manet (1832-1883) werd beroemd als overgangsfiguur van het realisme naar het impressionisme. In zijn schaduw, maar niet minder belangrijk, stond zijn Hollandse vrouw Suzanne Leenhoff (1829-1906), een pianiste uit Zaltbommel. Celliste Oihana Aristizabal Puga en pianiste Lineke Lever maakten een vertelconcert over haar: ‘La Lecture’

Suzanne Leenhoff stamt uit een muzikaal gezin en was al jong een pianotalent. Haar vader Carolus Leenhoff was cellist en stadsbeiaardier in Zaltbommel. ,,Suzanne moest naar Parijs om geld te verdienen”, vertelt Lineke Lever. ,,Ze was achttien jaar en eigenlijk had ze er geen trek in om daar te werken, maar er was een aardappelziekte in Nederland en enorme armoede. De ingang naar Parijs was dat haar oma daar al woonde. Later vertrokken ook haar moeder en broers erheen. In Parijs kwam Suzanne in 1840 in contact met de moeder van Édouard Manet die een pianojuf zocht voor haar drie jonge zonen.”

Zaltbommel

Oihana Aristizabal Puga: ,,Manets vader had liever dat Édouard rechten ging studeren. Maar zijn zoon was een man die voor zijn dromen vocht en gewoon doorging met tekenen en schilderen. Hij werd verliefd op Suzanne en trouwde met haar in Zaltbommel. Zijn familie verwachtte dat hij een Frans meisje uit een goed milieu zou trouwen en niet een struise deerne uit Holland.”

Over het liefdesleven van Édouard en Suzanne Manet is veel geschreven. Hij was een womanizer. Puga:,,Zij vond het niet erg dat hij vreemdging. Suzanne had zelf namelijk een kind van een ander.” Lever: ,,Zij moet in de muziekscene van Parijs de beroemde violist Gustave-Adolphe Koëlla tegengekomen zijn. Daar ging ze een nachtje mee uit. Bij de burgerlijke stand staat dat hij de vader is van haar zoon Leon. Manet kon geen kinderen krijgen (hij was onvruchtbaar door syfilis, red.) maar hij heeft Leon wel als zijn eigen zoon opgevoed. Dat werd door iedereen geaccepteerd.”

La Lecture

De Manets waren geliefd in de kunstwereld van Parijs. Thuis hielden ze soirees waar Suzanne haar concerten kon geven. Lever: ,,Zo’n avondpartij vormt ook het idee voor ons programma ‘La Lecture’. Offenbach kwam bij de Manets over de vloer en wij spelen een stuk van zijn hand. We laten muziek horen van Wagner want daar hield het Suzanne heel erg veel van. Ook muziek van Gustave-Adolphe Koëlla valt te beluisteren en werk van haar vader Carolus Leenhoff.”

Puga: ,,We lezen gedichten voor van schrijvers en delen uit lieve brieven die Eduard aan zijn vrouw schreef. Op toneel zijn ook replica’s van schilderijen te zien.” ‘La Lecture’ wordt afgesloten met muziek van Jean Baptist Faure (1830-1914) niet te verwarren met componist Gabrielle Fauré (1845-1924). Lever: ,,Jean Baptist was Frankrijks beroemdste zanger die het werk van Manet verzamelde en zich ook door hem liet portretteren. Hij heeft ook composities geschreven, onder andere aria’s die wij als afsluiter gebruiken. De muziek is gearrangeerd door Willem van Merwijk.” www.cellopiano.nl 

 

Jubileumconcert Ruud Bos in MCO

Ruud Bos

Componist, dirigent en pianist Ruud Bos zit zestig jaar in het vak. Zijn jubileum wordt gevierd met een concert door het Goois Symfonie Orkest onder leiding van Joost Geevers. Bos heeft van zijn eigen werk een programma samengesteld en laat in het MCO in Hilversum ook een nieuw stuk in première gaan: ‘Oud over’.

Het Goois Symfonie Orkest, dat bestaat uit amateurmusici en (oud) professionals, heeft in 2018 ook al een compositie (‘Hille’) van Ruud Bos uitgevoerd. Dat was toen in het kader van Hilversum 100 jaar Mediastad. ,,Dat was toen goed bevallen”, vertelt dirigent Joost Geevers. ,,Bos zocht toen contact  met ons. De programmering voor zijn jubileumconcert hebben natuurlijk aan hemzelf overgelaten. Het is zijn feestje en wij zijn reuzetrots dat we daaraan mogen bijdragen!”

Efteling

Ruud Bos (1936) heeft veel muziek geschreven: liedjes voor cabaretiers, voor televisieseries en films. Geevers: ,,Ik was al jong groot fan van hem. De muziek die hij schreef voor de Efteling voor verschillende attracties, maakte enorme indruk op mij. Zijn muziek is echt toepasbare muziek. Maar het is ook meer: je kunt zijn muziek uit een film of theaterprogramma halen en op een podium spelen. Het blijft als ook concertmuziek gewoon goed overeind.”

De dirigent vertelt verder dat Bos’ muziek klassiek geïnspireerd is, maar ook jazz- en popelementen bevat. ,,Heel interessant is hoe hij harmonieën bedenkt en daarin zijn instrumenten gebruikt. In de Efteling bijvoorbeeld hoor je in de ‘Fata Morgana-attractie’ uitgesproken Arabische filmische muziek die je meteen in een oosterse sfeer brengt.” Geevers vindt dat Bos’ muziek lastig te omschrijven valt, maar dat het altijd klinkt als Ruud Bos. ,,Hij heeft zijn eigen signatuur.”

Tussen Bos en Geevers (1981) zit decennia in levens- en muziekervaring. De een heeft zijn muziekopleiding gedaan in de jaren vijftig en de ander in de jaren negentig. ,,Toch is er weinig verschil in aanpak. Ruud is enorm flexibel. Hij heeft veel vertrouwen in hoe wij spelen. Bij de repetities doet hij niet zozeer mee, maar blijft juist op de achtergrond. Soms geeft hij een heldere opmerking, maar voor de rest laat hij het werk aan mij over.”

Maaike Widdershoven

Bos heeft uit zijn eigen muziek een programma samengesteld. Het Goois Symfonie Orkest zal televisietunes spelen als ‘De Fabriek’ en ‘De Appelgaard’ en met medewerking van Maaike Widdershoven en Wil van der Meer worden liedjes gezongen als ‘De enige, de echte’, ‘De Scheveningse Tram’, ‘Alleen uit leed’ en ‘De Fabeltjeskrant’. Ook zal er filmmuziek klinken als ‘Het Verboden Bacchanaal’. ,,Het zijn niet alleen maar bekende muziekstukken. Eerder een gevarieerde keuze met werk dat hij zelf mooi vindt. Ivo de Wijs praat het programma aan elkaar met allerlei anekdotes over Ruud.”

Speciaal voor dit muzikale eerbetoon heeft de jubilaris een nieuw werk gecomponeerd met als titel ‘Oud over’. Als inspiratiebron gebruikte Bos de schoonheid van het landschap langs de weg Oud Over die leidt naar Loenen aan de Vecht. ,,Je denkt dat Bos bij dit stuk alles uit de kast trekt en er spectaculaire muziek van heeft gemaakt, maar dat is niet zo. Het is een poëtisch en impressionistisch stukje geworden. Heel klein als een rustig intermezzo. Het zorgt er ook voor dat een subtiele kant van het orkest goed uit de verf kan komen.”

Lichte muziek

Het GSO is gewend met name klassieke muziekcomposities uit te voeren. De ‘lichte’ muziek van Bos is een heel ander genre. Het instuderen is een hele kluif. ,,Ten eerste lijkt zijn muziek  eenvoudig op papier. Niet veel noten om te spelen, maar elke noot moet op zijn plek zitten. Want speel je het verkeerd, dan is meteen de sfeer weg. Het luistert echt nauw. Ook is de timing veel directer dan we gewend zijn. Het laatste wat opvalt is dat sommige stukken swing nodig hebben. Daarom is er ook een jazzcombo bij betrokken om de muziek meer schwung te geven.”

De jonge dirigent heeft veel bewondering voor Bos’ vakmanschap en zijn jeugdige energie. ,, Hij is ook een componist, die met een leeg blad kan beginnen en dan vanuit het niets tot altijd iets interessants komt. Wat hij allemaal gedaan heeft in die jaren en hij doet nog steeds zo veel! En de ideeën blijven maar komen.”

Jubileumconcert Ruud Bos met het Goois Symfonie Orkest o.l.v. Joost Geevers vond plaats op 1 maart, 2020 om 15.00 uur in het MCO in Hilversum. Medewerking: Maaike Widdershoven en Wil van der Meer (zang) en presentatie Ivo de Wijs.

 

Ruud Bos wil een ander plezier geven

Ruud Bos

Maar liefst zestig jaar zit componist, dirigent en pianist Ruud Bos in het vak. Hij componeerde muziek voor televisieseries als de ‘Fabeltjeskrant’ en ‘Zeg ‘ns Aaa’. Ook schreef hij talloze liedjes voor cabaretiers als Toon Hermans en Wim Sonneveld. Achter de geraniums zit Ruud Bos bepaald niet. Samen met musicalsterren Maaike Widdershoven en Tony Neef trekt hij door het land met het liedjesprogramma ‘Weet je nog wel 2’.

Ruud Bos (1936) heeft zelf deze krant benaderd om zijn zestigjarig jubileum onder de aandacht te brengen. ,,De focus in de showbusiness ligt meer op de uitvoerenden en niet zozeer op mensen achter de muziek, zoals ik. Zonder voedingsbodem kan een muziekartiest niet excelleren. Ik dacht: laat ik maar eens voor mezelf opkomen.”

Altijd door gewerkt

De energieke componist oogt beslist niet als een 83-jarige pensionado. ,,Ik heb altijd doorgewerkt. Gewoon omdat ik gevraagd werd en ik het leuk vind. Muziek is mijn passie en dat is bron die voortdurend doorgaat. Ik blijf er ook jong bij. Iedere oudere raad ik ook aan bezig te blijven. Iets te betekenen uit eigenbelang, en om een ander plezier te geven.”

Bos groeide op met muziek. Zijn vader was orkestleider in de studio’s van de omroep. ,,Ik heb veel geleerd van mijn vader. Hij was een geweldige klassieke pianist en speelde thuis graag Chopin en Rachmaninov. In de studio ging ik vaak luisteren naar orkesten die ik later persoonlijk leerde kennen en waar ík dan weer voor stond.”

Na de middelbare school ging Bos studeren aan het Conservatorium in Amsterdam maar zijn interesse voor lichte muziek werd daar niet op prijs gesteld. Hij voelde zich in zijn ontwikkeling afgeremd. ,,Ik ben toen naar Toonkunst Bussum gegaan. Dat was een fantastische muziekacademie waar ik vier jaar heb gestudeerd en mijn staatsdiploma A haalde. Dat was gelijkwaardig aan een conservatoriumdiploma. Ik kreeg daar alle ruimte en ik mocht bijvoorbeeld een suite componeren met moderne harmonieën en jazzelementen.”

Minjon

In 1955 ging de jonge pianist werken voor jeugdradio Minjon van de AVRO. ,,Daar werkte ik vier jaar onder andere samen met Joop Stokkermans en begeleidde ik artiesten. Ik kreeg routine in muziek maken en in optreden. Het officiële startpunt van mijn professionele carrière was 1959. Toen solliciteerde ik bij het Leidseplein cabaret van Jaap van de Merwe als pianist en werd ik aangenomen.”

Voor wie en waarvoor Bos muziek schreef is bijna te veelomvattend om op te noemen. Bijna 2000 liedjes en instrumentale werken staan op zijn naam. ,,In 1967 maakte ik kennis met Wim Sonneveld, voor wie ik verschillende liedjes schreef, net zoals voor Guus Vleugel en zijn cabaretgroep Lurelei en voor zijn eerste musical ‘De Stunt’.” Andere namen passeren de revue: Toon Hermans, Gerard Cox, André van Duin, Willem Nijholt en Joop van den Ende.  Opmerkelijk is dat hij ook muziek schreef voor attracties in de Efteling. ,,Ik zat nooit zonder werk omdat ik deel uit maakte van de ontwikkeling van de opkomst van tv, film en van de platenindustrie.”

In die zes decennia heeft hij met veel uitgesproken musici en eigenzinnige artiesten gewerkt. ,,Hoe ik met ze omga? Allereerst ga ik uit van de kracht en kwaliteiten van een ander en ik probeer die mensen te laten schitteren; hun begaafdheid tot uitdrukking te laten komen. Geef je bewondering om haar of zijn kwaliteiten, dan krijg je dat altijd terug.”

Marjan Berk

Behalve succes heeft de componist toch ook dieptepunten gekend. ,,Er zijn er wel een paar. Toen ik meewerkte aan de ‘Johnny en Rijk show’ kreeg ik letterlijk in de wandelgangen te horen dat ze mij niet meer nodig hadden. Niet commercieel genoeg was de reden.  Marjan Berk, mijn toenmalige vrouw, had gelijk toen ze zei: ‘Zie het maar als een compliment. Wat is commercieel? Alleen maar het publiek te willen behagen?’

Terug naar nu. In het liedjesprogramma ‘Weet je nog wel 2’ met Maaike Widdershoven en Tony Neef is de rode draad het Nederlands cabaret door de jaren heen. Liedjes van onder meer Robert Long, Drs. P, Hans Dorrestein, Adèle Bloemendaal en Jasperina de Jong passeren de revue. ,,Uit de Fabeltjeskrant klinkt ‘De Omgewaaide eik’. Een van de mooiste liedjes, dat wordt gezongen door Bor de wolf. Het ging over het milieu, in 1969 al! Dat je niet zomaar de bossen moet kappen. Iets wat nu nog actueel is.”

De slotvraag, waar hij het meest trots op is, vindt hij lastig te beantwoorden. ,,Als mensen je muziek beluisteren en dan zeggen: Heb jij dat ook gemaakt? Dat geeft mij de meeste voldoening. Die erkenning.”

 

Copyright © Dandelion by Pexeto