Jasper van Kuijk is terug uit Zweden in ‘Tot hier en niet verder’
- At december 21, 2022
- By Rudolf
- In Overigen
0
Cabaretier Jasper van Kuijk vertrok in de zomer van 2019 om met zijn vrouw en drie zonen een jaar in Zweden te gaan wonen. Over zijn Zweedse belevenissen en de tijd daarna maakte hij wederom met vrolijk cynisme de voorstelling ‘Tot hier en niet verder’.
Het gezin verbleef in een rood-wit boerderijtje in een dorpje op het platteland. Van Kuijk is naast zijn werk als cabaretier en columnist voor de Volkskrant ook docent industrieel ontwerpen aan de Technische Universiteit in Delft. Aan de universiteit van Karlstad was hij gastonderzoeker.
Zweedser
Van Kuijks link met dit Scandinavisch land is dat zijn moeder Zweedse is. ,,Zelf ben ik geboren in Den Haag”, vertelt de cabaretier. ,,Ik heb mezelf nooit gezien als ‘half Zweeds’. Maar toen ik zelf in het land was, merkte ik toch dat ik Zweedser was dan ik dacht. Ik voelde me ook daar enorm thuis.”
De Van Kuijks gingen naar Zweden voor het land, de natuur en om het leven te leren kennen. ,,Mijn vrouw heeft Zweeds geleerd, de jongens zaten op een Zweedse school en ik schreef columns voor de Volkskrant en bij de universiteit aan een boek. We werden snel opgenomen in de gemeenschap van het dorpje. Je hebt daar een dorpswinkel en een school met slechts vijftig leerlingen, dus je leert iedereen snel kennen.”
In Nederland leidt Van Kuijk met drie banen en een jong gezin een hectisch leven. Natuurlijk mist hij Zweden en sommige gewoontes. ,,Het is iets kleins, maar in Zweden wordt er bijvoorbeeld op school tussen de middag warm gegeten. ’s Avonds is het dan heel relaxt: je gooit een broodmaaltijd op tafel en klaar. Je staat ‘s ochtends niet die kutboterhammen te smeren als je amper wakker bent. Maar ja, warm eten hier is moeilijk mee te nemen.”
Volslagen normaal
Over zijn nieuwe voorstelling ‘Tot hier en niet verder’ vertelt hij: ,,De grote lijn van deze voorstelling is: hoe was het in Zweden, hoe was het toen we terug waren en hoe kijken we op het avontuur terug.” Hij noemt enkele verschillen in aanpak. ,,Zweden heeft een veel ruimhartiger kinderopvang en ouderschapsverlof, wat al zo lang bestaat dat het gezien wordt als volslagen normaal.”
Van Kuijk snijdt het Nederlandse ‘redelijkheid als vorm van op de rem staan’ aan. ,,Rutte betoogde een paar jaar geleden ‘dat wij met duurzame energie niet voor de troepen uit moesten lopen’. Maar Nederland stond toen Europees gezien in Europa vrijwel achteraan. Door het gebrek aan ambitie van toen zitten we nu klem.”
In zijn vorige voorstelling ‘Janus’ bekeek hij soortgelijke sociaal-maatschappelijke onderwerpen van twee kanten. ,,Het gevaar is dat je dan alles kapot relativeert. Er zijn alleen heel veel dingen gewoon niet goed en die kun je niet van twee kanten bekijken. Nu zal ik niet zomaar zeggen: kappen nou; zo doen we het niet en hup die kant op, maar deze tijd vraagt daar wel om. Dat verken ik in deze voorstelling. Voor mij is ‘Tot hier en niet verder’ dus een lekker kritisch onderzoek van de Nederlandse samenleving en van mijzelf. En dan met mooie liedjes en heel veel grappen.’’
‘Tot hier en niet verder’van Jasper van Kuijk. www.jaspervankuijk.nl
Jasper van Kuijks cabaretvoorstelling ‘Janus’is breder van opzet
- At augustus 05, 2019
- By Rudolf
- In Cabaret
- 0
In zijn derde cabaretvoorstelling ‘Onder de streep’ had Jasper van Kuijk allerlei persoonlijke dingen verwerkt. Eng vond hij het ,,Omdat je jezelf blootgeeft; er zit niks tussen jou en het publiek.” ‘Janus’ zijn nieuwe show, is wederom persoonlijk, maar breder van opzet en gaat over polarisatie.
Jasper van Kuijk (41 jaar) is naast cabaretier ook docent industrieel ontwerpen aan de Technische Universiteit in Delft. Hij leidde een groot onderzoeksproject, maar dat werk werd iets teveel. ,,Zo ging het niet langer. Vier dagen in de week toer ik, daarnaast heb ik een column in de Volkskrant en een gezin met drie kleine kinderen. Nu krijg ik een flexibeler rol op de TU en kan ik mij meer focussen op mijn nieuwe voorstelling ‘Janus’.”
Terugkijkend op zijn eerste voorstelling ’t Kan nie op’ stond Van Kuijk in een fictieve situatie grotendeels als zichzelf een show te spelen. In zijn tweede show ‘Schoon Schip’ trad hij op als zijn alter ego die in de marktsector werkt. ‘Janus’ is een persoonlijke en meer maatschappelijke voorstelling.
De naam ‘Janus’ is afgeleid van de Romeinse god die het begin en het einde van het leven moet voorstellen. Hij wordt afgebeeld met twee gezichten: een naar voren gericht en een naar achteren. De cabaretier noemt het zelf dualiteit; de tweespalt. ,,Ik merk, dat ik wat het geven van een mening betreft niet in een hokje pas. Dat komt omdat ik in een discussie in beide standpunten altijd wel iets goeds weet te vinden. Heb je dan een genuanceerd standpunt in een discussie dan is dat niet interessant, ook omdat nuance moeilijker valt uit te leggen.”
In ‘Janus’ haalt Van Kuijk politieke onderwerpen naar voren en belicht die van twee kanten. ,,Ik heb gezocht naar onderwerpen waarover polarisatie ontstaat: de EU, communicatie, maar ook het feminisme: moeten we nu wel of niet vrouwen quoten? En over diversiteit. Aan de ene kant is het goed dat er meer diversiteit op de werkvloer moet komen, maar aan de andere kant gaat het nooit over meer vrouwelijke bouwvakkers of meer mannen in de zorg. Dingen waar ik mij lekker tegen af kan zetten.”
De twee kanten van een onderwerp die de cabaretier belicht zijn ook zijn eigen meningen. Weegt uiteindelijk een van de twee meningen niet altijd zwaarder? ,,Ook ik kan door goede tegenargumenten gaan twijfelen aan mijn eigen meningen. We zijn geen consistente wezens; dat moeten we ook niet willen. Je laten beïnvloeden geeft ook een voortschrijdend inzicht. En dat is een fantastisch ding.” Zonder meer zal ‘Janus’ vragen oproepen. ,,Cabaretiers horen ook niet antwoorden te geven, ze moeten vragen stellen. Altijd.”
‘Janus’ cabaretvoorstelling van Jasper van Kuijk. www.jaspervankuijk.nl
Onder de streep met Jasper van Kuijk
- At augustus 01, 2019
- By Rudolf
- In Cabaret
- 0
‘Onder de streep’ is de derde cabaretvoorstelling van Jasper van Kuijk. Dit keer staat niet het leven centraal van een fictief personage, maar dat van hemzelf. Een hectisch leven waarin hij cabaret combineert met schrijven, lesgeven aan de TU Delft en een gezin met drie piepjonge kinderen. In ‘Onder de streep’ stelt hij een belangrijke vraag: is een leven met meer kennis echt veel beter?
Van Kuijk (1976) staat in cabaretland bekend als een cabaretier met een verhaal. Hij begon bij de elf-mans formatie Delfts Blok, waarmee hij in 2001 het Groninger Studentencabaretfestival won. In 2010 won hij zowel de jury- als de publieksprijs tijdens het cabaretfestival Cameretten. Zijn eerste voorstelling ’T Kan nie op’ (2013) ging over een personage dat het leven alleen ervaart via de televisie. Een jaar later speelde hij in ‘Schoon Schip’ (2014) een gewetenloze zakenman. De cabaretier legt uit dat, wat zijn personages in zijn voorstellingen vertelden, altijd maar een deel over hemzelf ging. Bij ‘Onder de streep’ gaat het alleen over zijn eigen persoonlijke leven.
,,Ik heb drie kinderen in de leeftijd van nul tot vier jaar. Daarnaast geef ik twee dagen per week les in industrieel ontwerpen aan de Technische Universiteit en doe ik onderzoek. Ook schrijf ik columns voor de Volkskrant en nu schrijf ik mee met de televisieserie Koefnoen.”
Thematisch gezien gaat ‘Onder de streep’ over kennis en het onvermogen dat blijft, ook als je deze kennis bezit. ,,Kennis vind ik fantastisch! Maar is meer kennis beter? Ik loop tegen de kennisverslaving van Facebook aan. Dat je zoveel vrienden hebt en denkt: ken ik die allemaal? Dat je ze niet durft te verwijderen. Door sociale netwerken weten we meer van onze familie en vrienden dan we misschien willen. Het is te veel om te kiezen, online vooral.”
Sinds hij kinderen heeft staat zijn leven op z’n kop. ,,Want wat lukt er op een dag met drie jonge kinderen? Vaak kom je tot weinig, en over dat onvermogen heb ik het ook in deze voorstelling.”
Hij is in de loop van de jaren in zijn werk niet kritischer geworden. ,,Nee. Soms sla ik eerder een zijpad in met een ander thema. Anders wordt het een soort hameren. Wel ben ik door het cabaret en mijn columns steeds aan het observeren. Mensen denken dat ik goed weet hoe alles werkt, maar omdat ik een behoorlijke chaoot ben loop ik tegen veel dingen aan. Daarover schrijf ik ook. Kloppen dingen wel en waar wringt het? Ook weer dat onvermogen.”
‘Onder de streep’ door Jasper van Kuijk. Regie: Pim van Alten. Te zien 2016 www.jaspervankuijk.nl