Bredero en boertige liedjes

Ensemble Camerata Trajectina is gespecialiseerd in Nederlandse oude muziek. En het ensemble brengt op het Muiderslot een theatraal concert rond de beroemde dichter en toneelschrijver Gebrand Adriaenszoon Bredero (1585 -1618). Daarvoor is geput uit zijn
‘Boertigh, Amoureus en Aendachtigh Groot Lied-boek’.

Camerata Trajectina, opgericht in 1974, maakt als enige ensemble concertprogramma’s met thema’s uit de Nederlandse geschiedenis van de Middeleeuwen tot de Gouden Eeuw. Dat kan een concertprogramma zijn met een thema over de politiek als de 80-jarige oorlog, over schilders als Jan Steen, of een literair programma als van Bredero. ,,De kern van Camerata Trajectina bestaat uit twee zangers en twee instrumentalisten”, legt blokfluitiste Saskia Coolen uit. ,,Dat zijn tenor Nico van der Meel en sopraan Hieke Meppelink. Nieuw toegetreden is Arjen Verhage; hij is luitist. Ik ben een van de langstzittende leden. Soms wordt het ensemble speciaal voor een concert aangevuld met een gambaspeler.”

Boertigh

Het Bredero-programma van het ensemble is een remake van een eerbetoon dat Camerata Trajectina 33 jaar geleden gaf ter ere van het 400e geboortejaar van Bredero. ,,Dit jaar is het zijn sterfjaar. Ook nu zijn we verkleed en is de setting een café. We spelen uit zijn liedboek: ‘Boertigh, Amoureus en Aendachtigh’. Dit ‘Groot Lied-boek’ wordt gezien als een van de belangrijkste bundels van de Gouden Eeuw.” Camerata Trajectina gebruikt onbewerkte teksten.

,,De ‘Boertighe-liedjes’ zijn kleine kluchtjes en in het deel ‘Amoureus’ staan weer echte liefdesliedjes. Wat het deel ‘Aandachtigh’ betreft heeft het devote teksten waarin Bredero zijn geloof beleeft. Een beetje schuldbewust zijn zonde overdenkt.”

De teksten van de liederen schreef Bredero in een eigen taal. Hij schrijft fonetisch in het dialect van boeren ten noorden van Amsterdam: het Waterlands. ,,Je ziet dat hij heel erg zijn best heeft gedaan om die taal te imiteren. Een woord als ‘fluweel’ schrijft hij op als ‘fliweel’ en ‘angst is ‘anst’. Het is als satire, die vooral de stedelingen deed lachen om die boerse mensen.”

Contrafacten

De liederen worden gezongen op basis van bestaande melodieën. ,,Bredero had er geen muziek bij genoteerd. Hij was dan ook geen musicus. Boven de tekst staat alleen: ‘zing dit op de wijs van die melodie’. Dit worden contrafacten genoemd. Het waren populaire deunen die steeds opnieuw werden gebruikt.’’ De ‘Boertighe-liedjes’ vindt Coolen leuk en afwisselend.

,,Bredero had een goede kijk op mensen. Hij was opgeleid als kunstschilder. Dat zie je terug in zijn sfeerbeschrijvingen. Hoe hij bijvoorbeeld uitvoerig schrijft hoe iemands hoed een beetje scheef staat. Of over de ondeugende meisjes uit Vinkenveen die langs de Vecht lopen. Je ziet het zo voor je. Erg grappig.”

‘Bredero’s Gouden Eeuw’ door Camerata Trajectina was te zien op dinsdag 10 april 2018, Muiderslot in Muiden. www.oudemuziek.nl

Hamlet op het Muiderslot

Dit jaar herdenkt Engeland het vierhonderdste sterfjaar van de wereldberoemde toneelschrijver William Shakespeare (1554-1616) met talrijke opvoeringen van toneelstukken. Nederland pikt daar een klein graantje van mee met een traditionele ‘Hamlet’ in een uitvoering van de Engelse theatergroep The Festival Players in de Ridderzaal van het Muiderslot.

Programmeur van het Muiderslot Imre Bésanger heeft ‘Hamlet’ geboekt. Hij vertelt dat Shakespeare van grote invloed is geweest op de Engelse literatuur. ,,Hij is ook bekend geworden als die simpele acteur die geniale werken kon schrijven. Shakespeare hield zich verre van religie. Hij gebruikte niet Bijbelse verhalen maar behandelde thema’s uit de klassieke oudheid die hij vertaalde naar een moderne setting. Verhalen met herkenbare en universele thema’s, waarbij hij aan het publiek altijd een keuze voorlegde. Wat zou jij doen in een soortgelijke situatie? Dit is ook het geval in ‘Hamlet’.”

Claudius

De koning van Denemarken (vader van de titelheld) is vermoord. Als geest verschijnt hij aan Hamlet en vertelt dat hij gedood is door zijn broer Claudius. Deze oom van Hamlet wil ook trouwen met zijn moeder. Hamlet wil zijn vaders dood wreken op Claudius. Hij gaat voorzichtig te werk en doet hij, alsof hij gek is. In deze tragedie klinkt de bekendste zin uit de theaterliteratuur: ‘To be or not to be, that’s the question’. De vraag is onderdeel van een monoloog, waarin Hamlet zijn twijfel uitspreekt over zijn wraakactie.

,,Dit koningsdrama laat zien wat macht en fortuin met mensen doen en laat ons realiseren dat familiebanden niet altijd pais en vree zijn. Als wapen voor zijn wraak gebruikt Hamlet zijn gekte. Hij voert een toneelstuk op binnen een toneelstuk, waarbij je als publiek soms gaat twijfelen: ‘Is hij nou echt gek of doet hij maar alsof?’ Hamlet is één van de moeilijkste toneelrollen om te spelen. ,,Als acteur moet je durven spelen zonder remmingen. Oprecht en met overtuiging gek zijn. Ben je als kijker dan bang voor zo’n personage, dat doe je het als acteur heel goed.”

Players

The Festival Players spelen Hamlet in een traditionele setting met weinig decorstukken, mooie klassieke kostuums en een ‘all male cast’. In de tijd van Shakespeare mochten vrouwen niet op toneel en was het gebruikelijk dat mannen vrouwenrollen speelden. Volgens Besanger ontstaat er altijd wat reuring in de zaal als een acteur in travestie opkomt. ,,Het is de kunst van een goede acteur het gegiechel naast zich neer te leggen en het publiek vervolgens verder mee te nemen in het verhaal. De ‘Players’ spelen altijd met veel enthousiasme. Met de mooie dynamiek van de taal en de scènes van Hamlet past dit verheven stuk perfect in de Ridderzaal.”

‘Hamlet’ van W. Shakespeare door The Festival Players. www.muiderslot.nl

Copyright © Dandelion by Pexeto