Jasper van Kuijk is terug uit Zweden in ‘Tot hier en niet verder’

Cabaretier Jasper van Kuijk vertrok in de zomer van 2019 om met zijn vrouw en drie zonen een jaar in Zweden te gaan wonen. Over zijn Zweedse belevenissen en de tijd daarna maakte hij wederom met vrolijk cynisme de voorstelling ‘Tot hier en niet verder’.

Het gezin verbleef in een rood-wit boerderijtje in een dorpje op het platteland. Van Kuijk is naast zijn werk als cabaretier en columnist voor de Volkskrant ook docent industrieel ontwerpen aan de Technische Universiteit in Delft. Aan de universiteit van Karlstad was hij gastonderzoeker.

Zweedser

Van Kuijks link met dit Scandinavisch land is dat zijn moeder Zweedse is. ,,Zelf ben ik geboren in Den Haag”, vertelt de cabaretier. ,,Ik heb mezelf nooit gezien als ‘half Zweeds’. Maar toen ik zelf in het land was, merkte ik toch dat ik Zweedser was dan ik dacht. Ik voelde me ook daar enorm thuis.”

De Van Kuijks gingen naar Zweden voor het land, de natuur en om het leven te leren kennen. ,,Mijn vrouw heeft Zweeds geleerd, de jongens zaten op een Zweedse school en ik schreef columns voor de Volkskrant en bij de universiteit aan een boek. We werden snel opgenomen in de gemeenschap van het dorpje. Je hebt daar een dorpswinkel en een school met slechts vijftig leerlingen, dus je leert iedereen snel kennen.”

In Nederland leidt Van Kuijk met drie banen en een jong gezin een hectisch leven. Natuurlijk mist hij Zweden en sommige gewoontes. ,,Het is iets kleins, maar in Zweden wordt er bijvoorbeeld op school tussen de middag warm gegeten. ’s Avonds is het dan heel relaxt: je gooit een broodmaaltijd op tafel en klaar. Je staat ‘s ochtends niet die kutboterhammen te smeren als je amper wakker bent. Maar ja, warm eten hier is moeilijk mee te nemen.”

Volslagen normaal

Over zijn nieuwe voorstelling ‘Tot hier en niet verder’ vertelt hij: ,,De grote lijn van deze voorstelling is: hoe was het in Zweden, hoe was het toen we terug waren en hoe kijken we op het avontuur terug.” Hij noemt enkele verschillen in aanpak. ,,Zweden heeft een veel ruimhartiger kinderopvang en ouderschapsverlof, wat al zo lang bestaat dat het gezien wordt als volslagen normaal.”

Van Kuijk snijdt het Nederlandse ‘redelijkheid als vorm van op de rem staan’ aan. ,,Rutte betoogde een paar jaar geleden ‘dat wij met duurzame energie niet voor de troepen uit moesten lopen’. Maar Nederland stond toen Europees gezien in Europa vrijwel achteraan. Door het gebrek aan ambitie van toen zitten we nu klem.”

In zijn vorige voorstelling ‘Janus’ bekeek hij soortgelijke sociaal-maatschappelijke onderwerpen van twee kanten. ,,Het gevaar is dat je dan alles kapot relativeert. Er zijn alleen heel veel dingen gewoon niet goed en die kun je niet van twee kanten bekijken. Nu zal ik niet zomaar zeggen: kappen nou; zo doen we het niet en hup die kant op, maar deze tijd vraagt daar wel om. Dat verken ik in deze voorstelling. Voor mij is ‘Tot hier en niet verder’ dus een lekker kritisch onderzoek van de Nederlandse samenleving en van mijzelf. En dan met mooie liedjes en heel veel grappen.’’

‘Tot hier en niet verder’van Jasper van Kuijk. www.jaspervankuijk.nl