Bariton Raoul Steffani brengt vrolijke Beethoven liederen

Ludwig van Beethoven (1770-1827) staat door zijn 250e geboortejaar volop in de belangstelling. Muziekensemble de Van Swieten Society eert de componist met ‘Beethovens Valentijn’; een concertprogramma waarin onder andere de liederencyclus ‘An die Ferne Geliebte’ zal klinken. Uitgevoerd door muziektalent bariton Raoul Steffani (1992).

De agenda van Steffani zit bomvol. Vooral met het repeteren en instuderen van verschillende concerten. ,,Met Daan Boertien als begeleider, heb ik een  recital bij een prijsuitreiking (besloten) in de kleine zaal van de Hamburgse Elbphilharmonie. Dat is heel spannend; ik heb er nog nooit opgetreden. Het is een prachtig gebouw. Daarna begint de Beethoven-tournee.”

Wenen

De bariton met zijn prachtig dictie en heldere stem studeerde bij Xenia Meijer en Margreet Honig. Hij behaalde zijn master aan het Conservatorium van Amsterdam en ging op zijn 21e verder studeren in Wenen. ,,Voor klassieke muziek is dit de meest interessante stad; ook vanwege de historie. Je loopt als het ware tussen de componisten. Het conservatorium waar ik op zat (Universität für Musik und darstellende Kunst) is een van de beste conservatoria van de wereld. Het niveau is hartstikke hoog.”

Hij kreeg daar, naast masterclasses, ook les van een van zijn inspirators: de bekende bariton Thomas Hampson. ,,Die heeft zich bekwaamd in zowel de liedkunst als in de opera. Hij is een goede docent.” Steffani wordt gekenschetst als het talent voor het lied. ,,Met liedkunst ben ik inderdaad het meest in de spotlights gekomen, maar dat is niet het enige wat ik doe. Van 2016-2018 was ik lid van de Dutch National Opera Academy en heb ik mij goed verdiept in de opera. Volgend jaar doe ik naast liedrecitals ook twee grote operaproducties: een Wagner en een Britten.”

Van den Ende Foundation

Naast allerlei prijzen zoals Dutch Classical Talent, het Prinses Christina Concours en de Elisabeth Evertsprijs werd hij vorig jaar gekozen tot Artist in Residence. ,,De pers volgt een jaar lang verschillende jonge musici en kiest dan de meest interessante. Het is als een ridderorde. Door dat residentschap kreeg ik van de Van den Ende Foundation, die me al eerder ondersteunden met studiebeurzen ook nog een stipendium. Ik kon toen de programmering naar een hoger plan tillen, onder andere met een Carmina Burana in Paradiso. Dat gaf mij een enorme artistieke impuls.”

Hij is regelmatig te zien en te horen op televisie en radio. Heeft hij geen slapeloze nachten van het gevoel zich telkens te moeten bewijzen? ,,Ik probeer niet zo veel bezig te zijn met mezelf te bewijzen.  Ik lig eerder wakker van de planning. Je probeert toch zo optimaal voorbereid zijn.”

Terug naar ‘Beethovens Valentijn’. De titel refereert aan Valentijnsdag en ook aan Beethovens liefdesleven dat vooral onbeantwoorde liefdes kende; met name vrouwen van boven zijn stand. Steffani zingt de liederenreeks ‘An die Ferne Geliebte’ ,,Dit was de allereerste cyclische liederenreeks. Mozart heeft ook liederen geschreven, maar Beethoven schreef deze liederen met een doorlopend verhaal en met een kop en een staart.”

Gevoel van verlangen

Hoe zing je deze liederen van Beethoven? ,,Het raamwerk is er: de tekst en de muziek. Het hangt er vooral van af hoe ik bepaalde dingen interpreteer, hoe geef ik met mijn stem en kleur invulling aan de tekst en muziek. Als ik er bij Beethoven iets speciaals eruit wil lichten, dan is dat wel het gevoel van verlangen. Of de liefde nu wel of niet beantwoord wordt.”

Op het concert speelt het muziekensemble een piano- en een strijkkwartet en zingt de jonge zanger ook enkele ‘Schotse en Ierse liederen’ van Beethoven. ,,Dat laat weer een andere Beethoven zien. Het zijn vrolijke liederen, zelfs enkele drankliederen. Ja, om het alcoholgebruik stond Beethoven ook bekend.” Steffani zal tevens een van de uitdagendste liederen uit het liedrepertoire zingen: ‘Adelaide’ ,,Dat lied is vocaal technisch veeleisend en het is een van de mooiste liederen die geschreven is. Het raakt zo mooi die emoties van verlangen en pijn.”

Of de zanger ooit klaar zal zijn met het leren van zijn vak? ,,Je bent nooit klaar. Er is altijd nieuw repertoire in te studeren. Bovendien je stem verandert alleen maar omdat je ouder wordt. Fischer-Dieskau heeft bijvoorbeeld ‘Winterreise’ wel meerdere malen opgenomen. Hij kreeg in de loop van de jaren een ander inzicht of was toch niet tevreden met de vorige opname.”  Steffani kijkt zelf met een nuchtere blik naar de toekomst. ,,Ik hoop dat ik met toewijding en liefde bezig kan blijven met het vak. Met het geven van veel mooie concerten met fijne collega’s. Maar hoe alles gaat lopen dat weet je niet. Je moet hard werken en de rest komt van zelf.”

‘Beethovens Valentijn’ door de Van Swieten Society met bariton Raoul Steffani. Tournee van 15 februari tot 12 maart 2020. www.raoulsteffani.com