Vleugels vertellen Saskia Temmink en Thom Hoffman
- At juni 19, 2024
- By Rudolf
- In Klassieke muziek, Theatervoorstelling
- 0
In de muzikale voorstelling ‘Vleugels’ vertellen acteurs Saskia Temmink en Thom Hoffman, met muziek van het Storioni Trio, het levensverhaal van een van de opvallendste liefdesparen uit de klassieke muziek: Clara en Robert Schumann.
Het Storioni Trio heeft weinig introductie nodig, net zomin als de acteurs. Thom Hoffman is bekend van zijn vele film- en televisierollen (o.a. ‘Dokter Tinus’) en Saskia Temmink is een veelgevraagd toneel- en televisieactrice (‘Doet sneeuw pijn’).
Zij is opgegroeid in het Gooi. ,,Ik zat op de Godelinde-school in Naarden waar ik de havo deed”, zegt Temmink. ,,Ik was net zeventien jaar en wilde dolgraag naar de toneelschool, maar ik was te jong. Ik heb nog een jaar vwo gedaan op het Vituscollege. Daar heb ik het goed gehad, ook omdat er elk jaar een voorstelling werd gemaakt.” In het weekend deed ze audities op de toneelscholen. ,,Ik moest kiezen tussen de auditie van de toneelacademie in Maastricht en mijn schoolonderzoeken. Dat was een makkelijke keuze. Mijn hoofd was al bij het toneel.”
,,Het idee van ‘Vleugels’ komt voort uit de al eerde samenwerking van Thom met het Storioni trio. Ik vind het een hele fijne opzet: dat de muziek net zo belangrijk is als de tekst. Thom vroeg mij om Clara Schumann (1819-1896) te spelen. Het script hebben we samen geschreven. We verdiepten ons in een aantal biografieën, in de brieven en dagboeken.”
Een belangrijk onderwerp in deze voorstelling is de gedeelde liefde voor muziek van het echtpaar Schumann, waarin ze zich verbonden voelden. ,,De tijd waarin de Schumanns leefden was de tijd van de romantiek: de verering van het genie en het individu. Clara was een piano-wonderkind. Vanaf haar negende ging ze met haar vader op concertreizen. Ze heeft veel gezien en had een rijk leven. Later als concertpianiste was ze veel meer gelauwerd dan haar man als componist. Dat zorgde in het begin van hun huwelijk voor de nodige problemen.”
Temmink vertelt dat Robert Schumann (1810-1856) geen lawaai verdroeg als hij moest componeren. Clara kon dan niet studeren. Robert had liever gewild dat Clara zich over de kinderen ontfermde. Later veranderde dat. ,,Zij was vaak op tournee om het geld binnen te brengen. In de brieven die ze naar elkaar schreven, lees je dat ze elkaar waardeerden. Hij vond dat zij in haar werk de ruimte moest krijgen. Clara heeft veel bijgedragen aan de bekendheid van Schumann en Brahms door hun muziek tijdens concerten te spelen.”
Thom Hoffman speelt maar liefst drie rollen in ‘Vleugels’: Clara Schumanns vader, Robert Schumann en Brahms. ,,Clara’s vader Friederich Wieck was een strenge man. Haar ouders scheidden toen Clara nog heel jong was en een wet bepaalde dat de vader de voogdij kreeg.” Wieck ontdekte Clara’s talent en ging haar pianoles geven. ,,Hij was streng, heel ambitieus en bepaalde alles voor haar. Hij schreef zelfs in haar dagboek als ze niet haar best deed. Dat deed hij dan in de ik-vorm.” Clara wilde met Robert trouwen maar hij verbood dat. Via de rechtbank deed ze haar vader een proces aan. ,,Dat Clara degene die haar heeft gevormd een proces aandoet, zegt veel over haar liefde voor Robert, en het laat ook haar kracht zien. Ze was een moderne vrouw.”
De actrice, zelf ook een alleenstaande moeder, bewondert Clara’s veerkracht. ,,Ze heeft veel ellende meegemaakt. De waanzin van Robert (hij probeerde zelfmoord te plegen en stierf in een psychiatrische kliniek), haar verdriet daarover, het alleen grootbrengen van haar kinderen en dat leven volhouden. Dat zijn dingen die me stimuleren om deze rol spelen.”
‘Vleugels’ bestaat voor de helft uit muziekstukken van Clara Schumann, Brahms en vooral Robert Schumann. ,,Als het trio speelt hoor ik steeds weer iets nieuws. Wat ik zelf erg mooi vind is het langzame deel uit ‘Pianotrio nummer 1’ van Robert. Als je zijn verhaal brengt ga je de muziek voelen en begrijp je zijn kwetsbaarheid. Dat is een gouden combinatie en heel intens.
‘Vleugels, Clara & Robert Schumann in liefdesbrieven en muziek’ met Saskia Temmink, Thom Hoffman en het Storioni Trio.
Verkiezingsstrijd in het Dickenstheater
Het is een traditie van het Dickenstheater in Laren om kort voor een politieke verkiezing de voorstelling ‘Verkiezingskoorts’ uit ‘The Pickwick Papers’ van Charles Dickens uit te voeren.
Deze theatervoorstelling met toverlantaarnplaten vindt plaats op 6 en 13 maart vlak voor de gemeentelijke verkiezingen. De opbrengst van de kaartverkoop wordt gedoneerd aan de Voedselbank Gooi & Omstreken.
Het Dickenstheater, in Victoriaanse stijl, wordt gerund door dramaturge en schrijver Else Flim en Charles Dickens-acteur Aad Kok. Al tien jaar lang maakt het duo met glasplaten en een toverlantaarn voorstellingen met de verhalen van de Engelse schrijver Charles Dickens (1812-1870). ,,Vanaf 2014 spelen we speciaal, vooraf aan de landelijke en gemeentelijke verkiezingen, de voorstelling ‘Verkiezingskoorts'”, vertelt Else Flim. ,,Het is steeds hetzelfde verhaal, maar wonderlijk genoeg komen mensen, ook uit het hele land, om deze voorstelling te zien. Ze vinden de sfeer zo leuk en het idee telt mee van: binnenkort gaan we stemmen en dan ga je ervoor.”
Pickwick Papers
Charles Dickens werd als jonge verslaggever van de Morning Chronicle in 1835 naar de stad Sudbury gestuurd. Hij moest daar verslag doen over de verkiezingsstrijd van politici die zich verkiesbaar stelden voor een parlementszetel. Zijn ervaringen heeft hij later in zijn feuilletons ‘The Pickwick Papers’ verwerkt. Dickens schrijft met humor dat je politici moet wantrouwen die kinderen kussen om in een goed blaadje bij de kiezers te komen. ,,Er is ook een scene dat een koets, met kiezers die gaan stemmen, door de koetsier zo wordt bestuurd, dat de koets omvalt en in het kanaal belandt. Slinkse politieke praktijken maar het is wel leuk om dat anno 2022 te laten zien.”
Ze vindt dat er weinig veranderd is tussen de verkiezingsstrijd in de negentiende eeuw en die van nu. ,,Politici maken elkaar nog steeds zwart. De Engelsen zijn overwegend heel netjes en aardig maar in het parlement wordt er gemeen naar elkaar geschreeuwd.”
Flim heeft het verhaal vertaald en voor toneel bewerkt. Zelfbedachte passages die verwijzen naar de actuele politiek van Laren zitten er niet in. ,,Nee, dan is het geen origineel Dickensverhaal meer. Op 13 maart komt de burgermeester van Laren, zoals gebruikelijk, een openingswoord houden. Hij geeft dan zijn visie op de vraag: wat is de rol van een burgermeester in verkiezingstijd? Dat kan voor burgermeesters soms een precaire situatie zijn. Als hoofd van de gemeente moeten ze onafhankelijk zijn, terwijl ze wel lid van een partij zijn!”
Jubileum
Het Dickenstheater viert haar tienjarig jubileum met een speciale actie door de opbrengt van de verkiezingsvoorstellingen te geven aan de voedselbank. ,,Dat vinden wij erg belangrijk. Of we nog iets meer gaan vieren? We bereiden ons dit jaar voor op een optreden in Birmingham en we spelen op een internationale conventie in Cleveland Ohio. Daar verheugen we ons op.”
www.dickenstheater.nl
Pianist Tobias Borsboom ‘Uitvoeren gaat over fantasie’
- At juni 14, 2024
- By Rudolf
- In Klassieke muziek
- 0
Pianist Tobias Borsboom heeft in de lockdowntijd niet stil gezeten. Hij komt met een nieuw programma: op gamelanmuziek geïnspireerde ‘Java Suite’ van Leopold Godowski (1870-1938) en Schuberts ‘Wanderer Fantasie’. De pianist brengt dit programma onder andere in Het Jagthuis.
Tobias Borsboom, een van Nederlands talentvolle jonge pianisten, is een veelzijdig en creatief musicus. Ook tijdens de stille corona-periode bleef hij actief. Zo nam hij met violist Pieter van Loenen een album op met muziek van diverse componisten met als titel: ‘The Silence Between’. Daarnaast organiseerde hij een muziekfestival: ‘Klassiek achter de duinen’ en componeerde hij eigen werk. ,,Ik liep rond met veel ideeën, maar ik had nooit echt de tijd om ze uit te voeren”, vertelt hij. ,,Maar toen dus ineens wel.”
De pianist voltooide in 2013 zijn master-opleiding piano aan het Conservatorium in Amsterdam bij de bekende docent Jan Wijn, die bekende pianisten als zoals Lucas en Arthur Jussen, Thomas Beier, Hannes Minnaar en Nino Gvetadze onder zijn hoede had.
Over de aanpak van Wijn zegt Borsboom, dat hij streefde naar het zo logisch mogelijk klinken van de muziek, zonder ’bedacht’ over te komen. Eerder een symbiose van het hart en het denken. Verschilt Borsboom dan nog van de andere leerlingen van Jan Wijn? ,,Misschien wel niet veel. Maar ik ben toch een ander persoon met een ander karakter. Uitvoeren gaat ook over fantasie. Er zijn pianisten die geloven in één interpretatie waar ze zich aan vasthouden. Ik zit daar wat vrijer in. Voor mij is uitvoeren iets van het moment zelf. Natuurlijk wel binnen de logica; het moet niet raar worden. Bovendien is het overal waar je speelt toch elke keer anders: met ander publiek, met een andere zaal, een ander instrument en andere akoestiek.”
Als eerste zal in Het Jagthuis klinken de ‘Wanderer Fantasie’. Dit vierdelige werk is in 1822 gecomponeerd door Franz Schubert. Het wordt omschreven als een veeleisend muziekwerk. ,,Het vraagt veel fysieke inspanning. Je moet het goed opbouwen; je kan niet alles geven, want dan haal je het einde misschien niet. Boeiend hieraan is dat het een reis is door emoties. In het middendeel komt bijvoorbeeld het ‘Wanderer-thema’ op een heel andere manier terug dan hoe het in het begin van het stuk klinkt. Het werk schetst een melancholische werkelijkheid.”
Leopold Godowsky stond met name bekend als uitvoerend pianist, die veel stukken van andere componisten bewerkte. ‘Java Suite’ is een eigen werk. ,,De muziek is verrassend. Je hoort de mystiek van gamelanmuziek, de pentatoniek en het repetitieve element. Een herhalend ritme. Godowsky komt oorspronkelijk uit Litouwen, hij is een Russische jood die naar Amerika ging. Je hoort hierin ook de invloed van Russische liederen. Net als Schubert heeft de muziek van Godowsky een diepe melancholie. Ik zoek die muziek wel op. Vaak in dezelfde sfeer. Voor mij blijft het mooi.”
Humor in theatervoorstelling Deze ridder zegt nee!
De Haarlemse Joes Boonen maakt kindervoorstellingen gebaseerd op prentenboeken voor peuters en kleuters. Vier heeft ze er al op de planken gezet: ‘Dikkie Dik en de taart’, ‘Ik zou wel een kindjes lusten’, ‘Bang mannetje’ en, vorig jaar, ‘Deze Ridder zegt nee’. Het zijn allemaal interactieve voorstellingen met veel humor.
Boonen is geboren in Limburg in het dorpje Heythuysen, vlakbij Roermond. Als kind was ze een braaf meisje. ,,Wat ik nu op toneel doe dat zou mijn moeder nooit hebben geloofd”, lacht ze. ,,De muzikaliteit heb ik van mijn vader, al heb ik hem nooit gekend. Ik was anderhalf toen hij stierf. Hij was melkboer en maakte veel muziek en was heel creatief. Als kind was ik altijd aan het zingen en met muziek in de weer op cassettebandjes. Dan zei mijn moeder om twaalf uur dat ik moest gaan slapen, en dan kon ik de volgende dag mijn bed niet uitkomen. Toen ik vijf was zat ik op pianoles en later ging ik op een koor en bij de harmonie.”
Dirk Scheele
Na de middelbare school studeerde ze Orthopedagogisch muziekbeoefening aan het Conservatorium van Maastricht. Met deze brede opleiding kan men bijvoorbeeld muziektherapie geven in het speciaal onderwijs. Daarnaast heeft ze de Frank Sanders Akademie voor musical en muziektheater gedaan. De theatermaakster werkte dertien jaar samen met de bekende zanger en kinderliedjesschrijver Dirk Scheele.
Voor elke kindervoorstelling zoekt Boonen een prentenboek uit. ,,Mijn werkwijze is, dat er altijd meerdere rollen in moeten zitten en dat het stuk humor heeft. Het verhaal: ‘Ik zou wel een kindje lusten’ gaat over een krokodil die kindjes eet. Dat is een heel grappig, gek verhaal met leuke spannende elementen.”
Joes vertelt dat ‘Deze ridder zegt nee!’, oorspronkelijk geschreven door Kate Hindley en Lucy Rowland, goed paste bij het thema van de Kinderboekenweek 2020: geschiedenis. ,,Ik vond het een leuk ridderboek. De tekeningen gebruikte ik voor mijn decor. Het bouwen en beschilderen van het decor besteed ik uit. Het decor moet ook niet te groot zijn want het moet wel in mijn auto passen. Het kasteel wordt verbeeld door twee uitgerolde banners. De teksten en liedjes zijn wel van mijn eigen hand.”
Eenzaamheid
‘Deze ridder zegt nee’ gaat over de kleine Finn. Hij is ridder en woont bij zijn ouders en is heel braaf. ,,Hij ruimt altijd zijn speelgoed op, helpt zijn vader en moeder en als hij een opdracht krijgt, zegt hij altijd ja. Dat verandert plotseling, en ineens zegt hij op alles nee. Het is een simpel verhaal waar kinderen zich in kunnen herkennen. Het gaat over eenzaamheid en anders zijn. Finn heeft bijvoorbeeld geen vriendjes om mee te spelen en voelt zich dan eenzaam. En de draak ziet er anders uit, maar blijkt niet eng te zijn. Hij wordt zijn beste vriend.” De voorstelling zit vol met grappen. ,,Als ridder Finn dan echt nee zegt, ga ik op de grond liggen zoals een driftig kind dat kan doen en daar moeten de kinderen heel hard om lachen. De draak vinden ze trouwens ook heel leuk omdat hij zo onhandig is.”
www.joesboonen.nl
A Christmas Carol is een moment van bezinning
Verscholen in het centrum van Laren ligt het intieme Dickenstheater van schrijver Else Flim en Charles Dickens-acteur Aad Kok. Met glasplaten en een toverlantaarn maakt dit duo toneelvoorstellingen met de verhalen van de Engelse schrijver Charles Dickens (1812-1870). Voor december staat – uiteraard – ‘A Christmas Carol’ op het programma.
Uit heel Nederland en soms uit België komen Dickens-liefhebbers om te genieten van de readings (voordrachten) van het Larense Dickenstheater. ,,De fascinatie voor de toverlantaarn is begonnen bij Annet Duller, een vriendin van ons”, zegt Else Flim. ,,Zij is een bekende lantaarnist. Annet had een aantal beeldverhalen van Dickens op glasplaat en zij zocht een nieuwe acteur. Zij wist dat Aad beroepsmatig wereldwijd lezingen gaf en ik regisseur en dramaturg ben. Zo is onze samenwerking begonnen. Volgend jaar bestaan we tien jaar.”
Historie van Dickens
Beiden gingen zich verdiepen in werk en leven van Dickens. ,,Aad onderzocht de historie van Dickens en het visueel entertainment in de negentiende eeuw. Ik vertaal en bewerk de originele teksten tot toneelvoorstellingen. Annet heeft mij opgeleid tot lantaarnist en nu bedien ik ook de toverlantaarn.” Het duo wordt telkens in het binnen- en buitenland uitgenodigd voor het geven van lezingen en voorstellingen. In 2016 wonnen zij een prestigieuze onderzoekprijs van The Magic Lantern Society USA & Canada in Amerika.
Flim vertelt dat Dickens een groot Engels schrijver was en dat hij reeds bij leven een beroemdheid was die te vergelijken is met een popster van nu. ,,Hij is heel erg beroemd geworden met zijn boeken, maar ook vanwege zijn solo-optredens. Mensen stonden in de rij om zijn readings mee te maken. Tijdens zo’n public reading vertolkte hij delen uit zijn boeken. Hij speelde dan alle personages uit een verhaal.” Over de manier waarop hij dat deed zijn getuigenverklaringen vastgelegd van toeschouwers en recensenten. ,,Daar heb ik een studie van gemaakt. De specifieke mimiek en gebaren die Dickens toen maakte heb ik verwerkt in de teksten die Aad nu weergeeft. Hij doet dat geweldig.”
Scrooge
Beroemde verhalen van Dickens zijn de romans ‘Oliver Twist’ en ‘David Copperfield’. Heel bekend is het kerstverhaal ‘A Christmas Carol’, dat gaat over de vrekkige zakenman Ebenezer Scrooge die tijdens kerstnacht wordt bezocht door drie geesten: een uit het verleden, een uit het heden en een van de toekomst. Scrooge komt die nacht tot inzicht en wordt een beter mens. ,,Belangrijk in zijn werk is dat Dickens kritiek uitte op de politiek in Engeland. Hij stelde de misstanden in weeshuizen en in de armenzorg aan de kaak. Verbeterde wetgeving was het gevolg.”
Ieder jaar komen mensen terug voor het zien van ‘A Christmas Carol’. ,,Een bezoeker vertelde: ‘Vroeger gingen we naar de kerk voor een moment van bezinning en nu vinden we dat in dit verhaal.’ Het is dan ook een aangrijpend verhaal. Je ziet in de zaal dat mensen ontroert raken en blij worden met de goede afloop.”
‘A Christmas Carol’ van Charles Dickens door het Dickenstheater. Voor verdere informatie: www.dickenstheater.nl